Door de redactie

Het hoofdpijndossier van elke zichzelf respecterende sciencefictionschrijver en -schrijfster is wel ‘tijdreizen’. Naar de toekomst reizen is niet zo’n punt, dat doe je elke seconde van de dag. Nee, het gaat om die tripjes naar het verleden, waar we als eigengereide moraalridders willen voorkomen dat Hitler aan de macht komt, of ervoor zorgen dat onze moeder niet wordt vermoord.

Gemorrel aan de tijdlijn vraagt om regelgeving. Of in ieder geval enig inzicht in hoe tijd werkt. Dat hangt weer af van hoe je naar tijd kijkt, hoe relatief je hem maakt. In The Flash en Legends of Tomorrow, twee Marvel-series op Netflix, gaan ze daar al heel verschillend mee om. Bij The Flash is snelheid het magische woord: Barry rent gewoon heel hard naar het verleden en doet zijn ding, waardoor de boel natuurlijk verschrikkelijk uit de hand loopt. Marieke Haijkens vertelt je erover in haar blog Flashpoint.

Tijd bij de Legends en de Flash is niet meteen vaststaand, er bestaat een ‘uithardperiode’, waarbinnen de afwijkingen nog kunnen worden gewijzigd. Bij Star Trek werkt tijd weer heel anders. Tristan Lensink legt het je uit in zijn blog. In de graphic novel X-men gebruiken ze geen coole technologie, maar een vorm van magie, beter bekend als de Phoenix Force, om naar het verleden te reizen. Loraine Bito laat in haar artikelen zien hoe dat in zijn werk gaat. De tijdmachine in Kruistocht in spijkerbroek gaat meteen bij het eerste experiment kapot, met gevolgen voor de reiziger. Carmen Lensink vertelt je waarom ze in dit boek de tijdreisversie verkiest boven een verhaal zonder tijdreizen.
In Stephen Kings 22-11-1963 gaat iemand via een ‘konijnenhol’ terug naar het verleden, schrijft Ninja Paap-Luijten. Dat doet weer erg denken aan Lewis Carolls Alice in Wonderland, maar wat is tijdreizen anders dan een ‘wat als’-reis, een onderzoek naar oneindig veel mogelijkheden?

Wat gebeurt er eigenlijk met het verleden als wij vanzelf naar de toekomst gaan? Kun je achterstevoren bewegen? Allemaal legitieme vragen, die redactielid Zadok probeerde te beantwoorden aan de hand van tijdreisfilms. Soms lijkt tijdreizen een psychedelische trip of een vorm van gekte te zijn. Om enige orde in de tijdchaos te scheppen hebben we deze special gemaakt, maar het kan heel goed zijn dat je na het lezen van de blogs, filmbesprekingen en verhalen nog verwarder bent dan ervoor. Redactielid Sigrid dook daarom in de theoretische natuurkunde en schreef een verhelderend achtergrondartikel. Dat het verhelderend is, hopen we tenminste.

Hoe langer je je bezighoudt met tijdreizen, hoe meer je je gaat afvragen welke tijdlijn eigenlijk de juiste is. Toevallig de tijdlijn die wij nu leven en meemaken? Waarom zou deze de enige juiste tijdlijn zijn? Misschien dat Dr. Who je daar het antwoord op kan geven.
Moeten we bijvoorbeeld niet als de sodemieter terug naar 2016 om de grote sterfte onder de sterren (David Bowie, Alan Rickman, Prince enz.) tegen te houden en een bepaalde verkiezingsuitslag te corrigeren? Waar zijn de Watchers als je ze nodig hebt? Of zou het slimmer zijn om een prominent persoon uit het verleden terug te halen om de huidige puinhoop in de wereld op te lossen? Mike Jansen en Paul Harland experimenteren hiermee in de korte novelle Retrometheus. Witruimte van Jasper Polane verkent weer een ander aspect van tijdreizen. Hij won er de Edge Zero Award van 2018 mee en wij publiceren zijn verhaal opnieuw in deze special.
Dan hebben we nog een primeur! Speciaal voor Fantasize schreven Anaïd Haen en Django Mathijsen het tijdreisverhaal Niet Hitler… Gelukkig, maar wie dan wel?

Tijdreizen. Pas op dat je geen paradox-psychose krijgt. Je bent gewaarschuwd!