web analytics
donderdag, maart 28

Special Tijdreizen: Filmbespreking – Primer

Door Zadok Samson

Als het gaat om films over tijdreizen, zal waarschijnlijk eerst worden gedacht aan de blockbusters: Twelve Monkeys. Tenet. The Time Machine. Planet of the Apes. Van die films waarin veel visuele effecten worden gebruikt om de tijdsmanipulatie te verbeelden. Dat het ook anders kan, bewees Shane Carruth in 2004 met zijn eerste film Primer. Hij schreef zelf het script, stond achter de camera, speelde de hoofdrol, zorgde voor de productie en deed de montage. De ultieme onafhankelijke film, zou je kunnen zeggen. In Primer draait het om Aaron (Carruth), Abe (David Sullivan), Robert (Casey Gooden) en Phillip (Anand Upadhyaya). De vier zijn werkzaam in de IT en proberen in hun vrije tijd onvoltooide projecten te verkopen. Ze hebben veel ideeën, maar niet het geld om die ideeën te verwezenlijken.

Op dit moment werken zij aan een vreemde machine waarmee zij de grote klapper willen maken. Wat het precies zou moeten doen blijft in het midden. Iets met het opwekken van energie. Interessanter is wat het uiteindelijk wel doet. Abe en Aaron ontdekken dat als de machine wordt gevoed met batterijen en dan weer losgekoppeld, het korte zelfstandig blijft werken. Alsof het de gevoede stroom recyclet. Maar er gebeurt nog iets anders: de tijd in de machine verloopt heel anders dan erbuiten. De twee zijn helemaal verbluft als Abe experimenteert met een poppetje. In de machine groeit er schimmel op die er jaren over doet om zich te ontwikkelen. Aaron ziet er niets revolutionairs in. De machine bevordert schimmelgroei. Dus? Volgens Abe zit het anders in elkaar. In de machine wordt de tijd in een loop gegooid, waardoor het voorwerp “terugreist”. In theorie zouden zij dus ook terug kunnen reizen in de tijd.

Om het complexe idee zo kort en bondig mogelijk uit te leggen, het komt erop neer dat de machine twee tijdspaden creëert. De puzzel van Primer ligt hem er vooral in dat Carruth de dialogen volstopt met technische termen waar alleen wiskundekenners en natuurkundeliefhebbers kaas van hebben gegeten. Omdat de personages ook nog hun eigen agenda’s volgen, ontstaan er tijdpaden waar niet iedereen van op de hoogte is. Carruth tovert zo veel plottwists uit zijn hoge hoed, dat het op den duur onmogelijk wordt om Primer goed te volgen. Althans, bij de eerste zitting.

Dat is niet erg. Primer is vooral geïnteresseerd in de vraag wat tijdreizen met individuen doet. Wat de technische gevolgen zijn. Wat voor effect heeft dit soort tijdreizen op het lichaam? En de mentale gezondheid? Abe en Aaron krijgen last van oorbloedingen, kunnen tegen het einde niet eens meer fatsoenlijk schrijven. Hun vriendschap komt onder druk te staan. Via tijdreizen plegen zij fraude met aandelen. Maar wat als Aaron bijvoorbeeld zijn baas eens de waarheid vertelt en daar met rijdreizen mee kan wegkomen? Of een moordaanslag kan verijdelen? Is het wel verantwoord wat zij doen? Hoe technisch en ongrijpbaar Primer ook is, de film onderscheidt zich door zijn filosofische ondertoon.

Het tijdreizen is al begonnen bij aanvang van de film, Carruth strooit met details die op het eind op hun plek vallen. Hij laat het je allemaal zelf uitzoeken en daagt je uit om Primer net zo vaak te zien tot alles klikt. Het is geen blockbuster, wel een film die een groter publiek verdient.

 

Fantasize Service: koop de film op Bol.com 

© 2020 – 2024 Fantasize & Zadok Samson

You cannot copy content of this page