Door Terrence Lauerhohn
Wat hebben sprookjes en verbeeldingsliteratuur met elkaar gemeen en wat zijn de verschillen? Sprookjesland en het Rijk der Fabelen schurken onmiskenbaar tegen de traditionele en futuristische koninkrijken van de fantasy aan. Veel sprookjes flirten zelfs met onversneden horror. Toch beschouwen we ze als ‘geschikt voor kinderen’. Maar zeg nou zelf, als er kinderen worden opgevreten in een horrorverhaal, dan hangt daar meteen een label van zestien jaar of ouder aan (of is het intussen al gedaald naar twaalf jaar en ouder)? Andersom, als een wolf zeven geitjes verslindt, die er later levend worden uitgesneden, waarna de buik van de wolf wordt gevuld met stenen, wat de wolf ook allemaal overleeft (tot hij dorst krijgt en door het gewicht van de stenen in zijn buik verdrinkt in een rivier), dan vinden liefhebbers van verbeeldingsliteratuur (voor volwassenen) dat nogal onnozel en onwaarschijnlijk en rekenen ze die verhalen liefst niet tot hun tak van de fantasieboom. Tot nu toe ben ik tenminste geen fantasy, sciencefiction- of horrorverhaal tegengekomen waarin zo’n wolf bestaat. Een mens die met volle maan in een wolf verandert, kan blijkbaar wel in dit genre. Het eerste sprookje waarin een vampier een hoofdrol vervult, moet ik trouwens ook nog zien te vinden.
Hoewel fantasy en horror uiteindelijk onmiskenbaar nakomelingen zijn van sprookjes en fabels (sciencefiction komt vooral voort uit wetenschappelijk speculeren), zijn verzinsels als prinsessen met zulk lang haar dat iemand er langs naar boven kan klimmen of prinsessen die na een duizendjarige slaap wakker kunnen worden gekust, of prinsen die kikkers zijn, eveneens tot een kus ze terugverandert in de prinsen die ze eigenlijk zijn, kennelijk karakteristiek voor sprookjes en horen ze dus niet thuis in fantasy en horror.
Een van de weinige overeenkomsten tussen de genres is dat mythen, legendes en sagen voor allebei wel grote inspiratiebronnen zijn. Alleen blijft de een blijkbaar iets dichter bij de werkelijkheid en spreekt de ander dus graag nog meer tot de verbeelding dan de een.
Ik blijf wel een beetje met draken in mijn maag zitten… want pratende dieren met typisch menselijke eigenschappen horen in sprookjes thuis en komen in traditionele fantasyverhalen vrijwel niet voor. Of zijn draken intelligente wezens en eigenlijk geen dieren in de pure betekenis van het woord, en ken ik daarom geen sprookje waarin draken voorkomen?
Deze column verscheen eerder op Thrillzone.nl.
© 2020 – 2024 Fantasize & Terrence Lauerhohn