Door Charles van Wettum

Zoveel pech!
Tot de afslag van hole 9 was alles goed gegaan. Ze stond op een gedeelde tweede plaats met Johnny Tisgelukt, één slag achter de aanvoerder van het klassement. Ze had genoten van haar naam op de ranglijst: Hassai-Terra net onder die van de illustere XiPang Luhman7. Ze wist dat haar twee zonen op aarde haar resultaten op de ranglijst van de tiende Interstellar Masters 9-Hole Pro Golf zouden volgen, de Interstellar was immers het belangrijkste golftoernooi van de bekende ruimte. Ze deed het uitstekend, wat zouden de jongens trots zijn op hun moeder!
Hassai’s vooruitzichten op een nog betere klassering waren prima. Ze had bij de holes op Luhman en Centauri de schade beperkt gehouden. De laatste hole was een thuiswedstrijd voor haar: een bijna vijf lichtjaren lange fairway met de teebox op Proxima en de hole op de aardse maan. Par 5, dus er waren mogelijkheden om een of misschien zelfs twee slagen in te halen. De green met de zwaartekrachtfluctuaties eromheen kende ze als haar broekzak, het voordeel daarvan bij het putten zou haar de trofee moeten bezorgen. Ze zou de eerste vertegenwoordiger van Terra zijn…
Natuurlijk had ze bij haar drive vanaf Proxima gewoon domme pech gehad. Haar caddieschip had een lange route geadviseerd die de aarde van bovenaf zou naderen met als enige risico een strafslag wegens tijdsoverschrijding. Hassai-Terra had het advies genegeerd: ze wilde de scherpe baan dwars door het vlak van de ecliptica. Daarmee nam ze meer risico, maar de bal zou eindigen in een strakke baan rond de aarde. Daarna was er een mogelijkheid voor een directe putt, zelfs als de baan een beetje tegenzat zou ze nog kunnen kiezen voor een approach langs de aarde zelf. Make your own luck!
De afslag was perfect geweest – Hassai had haar carrière gebouwd op haar onwaarschijnlijke vaardigheid met het relativistisch golfkanon, het haarfijn instellen van de snelheid, de onvoorstelbare nuances van de baankeuze, de exacte planning van remprocedures, het kiezen van precies het juiste vleugje effect waardoor straks de remprocedure zou worden beïnvloed. Ze had de vertrekkende bal nagekeken: de snelheid was binnen de meetnauwkeurigheid goed, de baan liep precies volgens de berekeningen.
De dag na de afslag was Hassai-Terra in haar caddieschip gestapt. Ze had even naar de sterren gekeken zoals ze dat bij elke hole gewend was: een kusje in de richting van de aarde waar haar twee zonen op dat moment ongetwijfeld naar boven keken om haar aan te moedigen. Daarna had ze de stasis opgestart en was vertrokken. Na zestig jaar rondtrekken achter de golfbal was ze nu op weg naar de laatste hole. Over acht jaar moest de putt gemaakt zijn.

Zeven jaar later was ze in haar omloopbaan rond Jupiter uit stasis gekomen. De verplichte herstelperiode van tien dagen was zwaar – dat was zo bij elke hole: ze had dan tijd om na te denken over de verjaardagen van de kinderen die ze had gemist, over de jaren die op aarde waren voorbijgegaan terwijl zij in stasis nauwelijks verouderde. Het was echte topsport, hield ze zich elke keer voor: daarvoor zijn offers nodig. Ze was bereid die te brengen, ze accepteerde de consequenties, maar daarmee werd het nog niet makkelijk.
Haar piekeren hield pas op toen ze eindelijk de wedstrijddata mocht raadplegen. XiPang had voor de baan bovenlangs gekozen: een verdedigende keus, risicomijdend. Het was Hassai duidelijk dat dit de reden was dat hij zou gaan verliezen. No guts, no glory. Zijn bal zou er nog twee weken over doen voor hij in het zonnestelsel binnenkwam, daarna zou hij de remprocedure moeten doorlopen. De extra benodigde tijd zou hem bijna zeker een strafslag gaan kosten en dan moest hij nog maar afwachten of hij in een bruikbare baan rond de aarde zou uitkomen.
Johnny had net als Hassai voor meer risico gekozen. Ze kon niet anders dan toegeven dat zijn afslag perfect was uitgevoerd. Hij had iets minder snelheid meegegeven en dus ook voor een iets kleinere vertraging gekozen. Bij de keus voor de riskante baan was hij toch een beetje voorzichtig geweest: hij was weggebleven bij de relativistische mechanica en had voor een makkelijker te berekenen baanvariant gekozen. Hij had daardoor wel voor een grotere planeet moeten kiezen om zijn bal voldoende af te remmen – Hassai zag dat zijn bal naar een wijde omloopbaan rond Saturnus was afgebogen. Dat was een goede keus, moest ze toegeven. Vanaf die plek zou hij in twee of misschien drie slagen moeten kunnen putten. De birdy bleef voor hem binnen bereik.
Daarna kreeg Hassai de gegevens van haar eigen slag binnen. De remprocedure was tot op de yottaseconde nauwkeurig gestart. Volmaakt! Maar toen… Net voordat de bal het zonnestelsel zou binnenkomen: een kets. Hoe was het mogelijk! De waarschijnlijkheid dat haar golfbal in botsing zou komen met een steen in de Oortwolk was zo klein! Haar caddieschip had de kans natuurlijk berekend en het aantal nullen paste bijna niet op haar scherm. Maar het caddieschip had gewaarschuwd en nu had hij gelijk gekregen: ook een gebeurtenis met een bijna oneindig kleine kans kan optreden.
Geschokt overzag Hassai de schade. Ze had geluk dat de bal na de botsing niet het zonnestelsel uit was gestuiterd maar in de bunker van de Oortwolk was blijven steken. Blessing in disguise. Ze kon in ieder geval een reglementaire volgende slag slaan zonder een strafslag op te lopen.
Het caddieschip had de koers om de bal op te pikken al ingevoerd, drie weken reizen met verplichte radiostilte. Dit korte reisje deed Hassai niet in stasis, de versnelling was beperkt dus de pijn bleef te dragen. No pain, no gain.
‘Die slag was niet best.’ Haar caddieschip had natuurlijk altijd gelijk, dat had Hassai in de afgelopen decennia wel gemerkt. Maar de weg van veiligheid leidt altijd tot gemiddelde scores. Wie zijn partij liet afglijden tot een strijd tussen caddies zou nooit uitblinken – Hassai wilde horen bij de mensen die risico’s nemen, die vertrouwen op intuïtie en vaardigheden.
De drie weken wakker reizen vielen haar tegen, niet vanwege de versnelling maar door de tijd die ze kreeg om na te denken. Ze was zo dicht bij haar zonen, voor het eerst sinds lang in hetzelfde zonnestelsel – de beelden van hun kindertijd stonden gebrand op haar netvlies en de dag van het afscheid kon ze zich nog levendig herinneren. Gelukkig had ze de meeste tijd in stasis gelegen, dan kon ze het meedogenloze verstrijken van de tijd buiten haar caddieschip niet voelen.

Daar verschijnt de bal op het korteafstandscherm. De ping is helder, het caddieschip heeft geen moeite de bal in te vangen. De rapportage en gegevensdump gaan direct naar de jury. Alles volledig ingevuld in de goede schema’s en exact volgens het wedstrijdprotocol, Hassai zou niet willen dat er straks op administratieve gronden ingegrepen wordt.
Op de nieuwszenders ziet ze dat ook Johnny zijn bal heeft geborgen. Hij zit in een ruime baan rond Saturnus, de uitdaging bij zijn volgende slag zal zijn om te compenseren voor de getijden op de aarde. Dan draait zijn bal na twee slagen rond de maan en als hij dan de putt meteen maakt, heeft hij een eagle. Ah, maar daar zit het addertje onder het gras. Of beter: een paar graviteitsputjes onder de green. Hassai heeft vaak op deze baan getraind, ze kent alle hobbeltjes. Deze green is niet vlak: er zijn metaalconcentraties onder het oppervlak en daardoor zijn er onregelmatigheden in de zwaartekracht. Als dat Johnny een slag zou kosten heeft hij een birdy. Dat zou een geweldige prestatie van hem zijn, maar Hassai weet dat haar kennis van deze baan haar een kans geeft om hem te verslaan.
De bal van XiPang heeft inderdaad vertraging opgelopen en hij heeft een strafslag gekregen. Daar staat tegenover dat zijn bal een perfecte baan rond de aarde heeft gevonden. Zou XiPang weten van de oneffen green?
Hassai heeft nog twee dagen voor haar volgende slag. Eerst wachten op wat anderen doen, dan pas reageren. Rustig, rustig aan, nergens aan denken, zeker niet aan de kinderen. Hurry is the devil, distraction kills.
Johnny slaat een geweldige bal. Hassai’s caddieschip berekent dat hij niet alleen in een baan rond de maan komt, maar dat hij er zelfs in slaagt om de bal te laten landen op minder dan twee kilometer van de put. Wat een formidabele approach! De media koken van opwinding: ‘De eagle is bijna niet meer te missen – XiPang wordt ingepakt.’ Een eagle. Afschuwelijk, slaat hij op dit moment een eagle?
XiPang kiest alweer voor veiligheid. Zijn zenuwen zijn hem de baas geworden, ziet Hassai met genoegen. De slag is keurig uitgevoerd en brengt hem in een omloopbaan rond de maan. Zijn volgende kan een geslaagde putt zijn, maar de kans daarop met de hobbelige green is niet zo erg groot. Op zijn best een birdy, vermoedelijk par. Johnny heeft minstens een slag op hem gewonnen.
Als Hassai wil winnen, heeft ze nu twee slagen. Een voor de approach, één voor de putt. Dan eindigt ze gelijk met Johnny en misschien ook nog met XiPang. In ieder geval wordt ze dan tweede…
Tweede? Second is first place loser. Gedeeld eerste? Gelijk zijn, gemiddeld zijn… doet ze het daarvoor? Nooit!
‘Ik wil nu mijn winnende slag slaan, caddie. Een directe put.’ Een albatros. Hiervandaan, kan dat? Theoretisch kan er heel veel – het caddieschip heeft een berekende baanoplossing snel klaar. Tegelijk produceert hij de bijbehorende kans op succesvolle uitvoering: vrijwel oneindig klein. Er zijn complexe zwaartekrachtvelden van de planeten en manen die ze onderweg passeren. Er zijn kwantumkleine onzekerheden bij de lancering en de baancorrecties. Er zijn onmeetbaar kleine tijdsafwijkingen bij het opstarten en afzetten van stuurraketten. En dan zijn er natuurlijk de oneffenheden in de green…
Het caddieschip adviseert een baan, maar Hassai heeft er geen goed gevoel bij. De aankomst op de green moet anders, minder verticaal en met meer gevoel. Ze kiest een bollere baan door bij de lancering iets meer tegeneffect toe te passen. Het wordt geen nadering van recht boven, maar een fractie schuin om de massa ten noorden van de hole te compenseren. Ze wil net iets minder versnelling bij de lancering en tegelijk ook iets meer vertraging bij de daling, dus moet ze de daling net wat meer aan de zwaartekracht overlaten.
Haar dashboard geeft aan dat haar hartslag ver boven de tweehonderd zit op het moment dat haar hand naar de knop gaat om de instellingen door te geven aan de vuurinstallatie. Op de yottaseconde nauwkeurig – daar gaat hij.
Als de kinderen nu maar kijken! Dit is het belangrijkste moment van haar leven…

Zes weken later.
Tijdens de reis naar beneden in het zonnestelsel is het rampzalig druk geweest. Alle nieuwszenders van de bekende ruimte hebben met haar gesproken. Iedereen wilde weten hoe ze zich voelde toen de bal tergend langzaam het zwaartekrachtveld van de maan binnenviel, toen hij net op het randje van de hole neerkwam, bijna onmeetbaar traag stuiterde en toen heel langzaam de goede kant op viel. In de hole. Albatros. Ongedeeld kampioen.
Ze heeft het verhaal duizend keer verteld, telkens enthousiast en trots. The winner is always right. Maar het belangrijkste gesprek moet ze nog voeren, ze heeft nu eindelijk de tijd om haar historische overwinning met haar kinderen te vieren. De taxi brengt Hassai naar het landhuis, landt op het voorterrein en rijdt haar naar de grote voordeur. Ze loopt door de wijde schuifdeuren naar binnen, twee menselijke artsen kijken haar eerbiedig aan. Dan slaat ze rechtsaf naar de grote woonkamer.
Ze herkent gelukkig haar oudste zoon – hij heeft dezelfde vlakke blik in zijn ogen als haar opa had. ‘Kijk, Hyander, hier. Die heb ik gewonnen.’ Ze houdt de beker omhoog om hem te laten zien aan de grijzende man die stram uit een leunstoel overeind komt. Wat is hij oud geworden, wat loopt hij moeizaam. Heeft die wedstrijd werkelijk zo lang geduurd?
De andere bewoners kijken zonder begrip naar het tafereel.
‘Waar is Gerbold?’ vraagt Hassai, terwijl ze in de woonkamer rondkijkt.
Hyander wijst naar de bedstoel achter in de woonkamer waar een bejaarde man met achterover hangend hoofd luid snurkt.
‘Hij slaapt, mama.’
Hassai kijkt naar de beker in haar handen. Op de onderste regel staat haar naam gegraveerd.

Over de auteur:
Charles van Wettum (1957) studeerde sterrenkunde en economie. Na ruim 40 jaar in het onderwijs begon hij in 2021 als schrijver van korte sf-verhalen en novellen: ‘harde’ sf met een menselijke kant. Hij publiceerde in oa Fantastische Vertellingen, HSF en verzamelbundels. In 2023 verschenen enkele (e)boekjes. Voor al zijn werk zie www.wettum.org/boeken.

Over de illustrator:
Ik ben Alex van Leeuwenstijn (1982, Den Haag), groot hobbytekenaar. Inspiratie en voorbeelden haal ik overal vandaan. Vroeger was dat voornamelijk Mad Magazine, wat opgevolgd werd door een ruim spectrum van cartoongenres; denk daarbij aan Asterix en Haagse Harry (I know…), maar ook aan Streetfighter en Marvel. De laatste tijd wordt ik heftig geïnspireerd door Jamie Hewlett (Tank Girl en The Gorillaz).