Door Isabelle Plomteux

Dit keer hield ik een interview met John van Hal. Hij is de oprichter en beheerder van een snel groeiende Facebookgroep: de Science Fiction & Fantasy Boekenclub.

Kan je jezelf even voorstellen? Wie is John van Hal?
Ik ben 40 jaar oud en geboren en getogen in Veghel. Daar woon ik nog steeds, samen met twee deugnieten van katten. Ik woon er graag. Hoewel het centrum redelijk saai is, valt er verder veel te beleven. Van jongs af aan stimuleerden mijn ouders mij om te lezen. Ze lazen voor of gingen met mij naar de bieb. Aan de Kinderboekenweek besteedden ze ook veel aandacht. De broer van mijn moeder, mijn oom, heeft mij de passie voor scifi bijgebracht. Hij bracht mij in contact met Dune. Ik koester de warme herinneringen nog steeds.

Hoe ben je op het idee gekomen om de Facebookgroep op te richten? Wanneer was dat?
Iets meer dan drie jaar geleden was ik herstellende van twee burn-outs. Nadat ik bijna aan de gevolgen van een zwaar pestverleden was bezweken, probeerde ik mijn leven opnieuw te ontdekken en me meer te ontspannen. Meer naar boekenbeurzen gaan en meer lezen hielpen daar erg bij, ook al had (en heb ik nog steeds) minder energie dan vroeger. Op een gegeven moment kwam Castlefest op mijn pad en daar raakte ik onder andere in gesprek met Sophia Drenth. Uit haar enthousiasme en ervaringen proefde ik dat er voor scifi en fantasy weinig aandacht was. Yong Adult (YA) werd wel veel gepromoot, maar dat was niet het geval met het segment voor volwassenen. Dit werd ook erkend door andere schrijvers. Ik was het met hen eens. Ik las zelf veel in het Engels in die tijd, maar in de bieb of kranten of andere media zag je er amper promotie voor. Toen dacht ik: waarom doe ik daar niet wat aan?
In eerste instantie ontstond de groep als een grote leesclub voor leden uit regio Brabant Zuid-Oost, om boeken te bespreken. Al snel voelde en hoorde ik de behoefte van leden om de groep uit te breiden tot een landelijk gegeven. Ik raakte enthousiast van de vraag en de mogelijkheden. Dus bouwde ik de groep uit.

Waar staat de groep voor? Wat is het doel? Wat hoop je te bereiken?
De groep focust op het volwassen scifi- en fantasy-segment en behandelt boeken die in deze twee genres vallen, met een voorkeur voor schrijvers van Nederlandstalige bodem. Dit, omdat ik van mening ben dat we best trotser mogen zijn op onze eigen taal en dat we veel moois hebben hier. Ik hoop dat we met deze groep kunnen bereiken dat het volwassen segment meer bekendheid krijgt en net zo serieus behandeld wordt als andere genres.

Doe je het alleen of heb je hulp?
Ik beheer deze groep samen met Ruscha Vis. Ze is mijn grote steun. Ze neemt het contact met (aspirant-)leden voor haar rekening. Verder houdt ze mij scherp, we sparren regelmatig. Ze verdiend echt een applausje. Als mensen zich aangesproken voelen: we kunnen nog extra hulp gebruiken. Er zitten nog veel ideeën en plannen in de pijplijn. Geïnteresseerden kunnen contact opnemen via mijn Facebookprofiel of via Messenger.

Hoeveel leden telt de groep momenteel?
Op dit moment zitten we op 618 leden.

Wat voor online activiteiten gaan er zoal door in de groep?
We hebben twee vaste momenten in de week. Op woensdag delen velen de titel van het boek waarin ze aan het lezen zijn, vaak met een foto. Of ze vertellen wat ze van plan zijn op boekengebied: naar een boekenwinkel gaan of een uitje, naar festivals etc. Het andere vaste moment valt op vrijdag: dan is het promo-dag voor schrijvers.
Sinds het begin van dit jaar werken we ook met maandelijkse thema’s. We trappen de maand af met een interview van een schrijver die thuis is in het thema en voeren er vervolgens allerlei discussies over of bespreken stellingen. Momenteel is het thema bijvoorbeeld wereldbouw, en in april gaan we ons afvragen hoe je mens blijft in de ruimte, onder meer via een aantal boeken die dit thema behandelen. Door dieper hierover na te denken laten we aan een breder publiek zien dat sciencefiction en fantasy niet alleen puur vermaak is, maar dat het ons ook meer leert over onze wereld en onze plek daarin.

Zijn er ook fysieke activiteiten? Zo ja, welke en waar?
We hebben twee leesclubs die geleid worden door Ruscha en mij. We bestrijken alle twee onze regio. Ruscha woont in Leiden en ik, zoals gezegd, in Veghel. We bespreken regelmatig boeken die we van tevoren samen lezen. Het is dan mooi om te zien hoe elke club verschillend aankijkt tegen hetzelfde boek. Maar soms lezen we ook verschillende boeken.
Beide groepen hebben bijvoorbeeld Roest van Jasper Polane en Concept M van Aafke Romeijn gelezen. Mijn groep las daarnaast ook Het levende systeem van Patrick Berkhof, De groene toren van Johan Klein Haneveld en De laatste kinderen van Tokyo van Yoko Tawada. De groep van Ruscha koos voor Schaduwkoningin van Garvin Pauw, De tranen van Tataneh van Evi Verhasselt en Het duizend eilanden experiment van Frank van Dongen. We proberen elke maand of zes weken bijeen te komen.

Johns boekenkast met nog ruimte voor meer… © Eigen foto

Wil je dat fysieke luik in de toekomst nog uitbreiden? Waaraan denk je dan?
Ik wil kijken naar de mogelijkheid om de leesclubs uit te breiden. Niet zozeer in grootte, maar ik wil meer regio’s bestrijken en daarbij proberen te focussen op Nederlandstalige schrijvers. Verder wil ik op festivals graag bijeenkomen met de leden van de groep. Als de behoefte er is, dan wil ik in de toekomst ook graag eigen losstaande bijeenkomsten gaan organiseren.

Heb je een idee hoeveel Vlamingen dan wel Nederlanders lid zijn van de groep?
Momenteel komen 98 van de 618 leden uit België. Ik weet niet precies of ze allemaal uit Vlaanderen komen.

Zijn er momenteel fysieke groepsactiviteiten in Vlaanderen?
We hebben nu nog geen fysieke activiteiten daar. Wie weet zit die mogelijkheid met nog meer groei en extra hulp er ooit wel in, maar laten we eerst maar eens zorgen voor stabiele groei hier in Nederland.

Zijn er naar jouw aanvoelen meer sciencefiction- dan fantasy-liefhebbers in de groep of is dat aantal ongeveer gelijk?
Het is lastig te zeggen wat het meest wordt gelezen. Ik denk dat het ongeveer gelijk verdeeld is. Er wordt ook nog veel in het Engels gelezen. Door de groep hoop ik dat er stilaan ook meer Nederlandstalig werk gelezen wordt.

Wat lees je zelf het liefst? Scifi of fantasy?
Ik lees beide graag en geniet van allerlei moois, maar ik denk dat ik het meest hou van scifi, vooral dystopische verhalen of verhalen die gaan over strijd en oorlogen in de ruimte. Overkoepelend lees ik heel graag over hoe de mens zich zou kunnen ontwikkelen in de ruimte.

Heb je favoriete auteurs?
Het is lastig om favoriete auteurs te noemen omdat ik zoveel lees, maar ik lees graag werk van Johan Klein Haneveld, Theo Barkel, Gé Ansems, Sophia Drenth en Garvin Pouw. Ook boeken van Pierce Brown, Robin Hobb, Brian Aldiss, Stephen King en Nnedi Okorafor verslind ik graag.

Je hebt ervoor gekozen om in de groep geen YA-scifi of -fantasy aan bod te laten komen. Wat is de reden daarvoor?
Ik heb voor alle duidelijkheid niks tegen YA en lees en geniet er zo nu en dan zelf van. Maar naar mijn mening was er al genoeg aandacht voor. Door de focus op het segment voor volwassenen te leggen kan je de aandacht en energie in de groep beter besteden. Daar komt nog bij dat mijn persoonlijke smaak ook meer bij dat segment ligt.

Wat zijn je toekomstplannen met de groep?
Ik hoop door middel van deze groep het plezier in lezen een boost te geven. Ik merk dat het fysiek lezen onder jongeren en volwassenen minder wordt. Het is al een tijdje gaande. Ook de media en boekenbranche verbaast zich over het ontlezen, maar vervolgens zie je wel een verkeerde aanpak. Men blijft vasthouden aan dezelfde genres of blijft bij de literatuur. Ik ben ervan overtuigd dat meer mensen scifi en fantasy willen lezen, alleen moet je hen hierin wel stimuleren en die genres meer aandacht geven dan nu het geval is. Met mijn groep wil ik hierbij helpen, door lezers te inspireren en hen ontspanning te bieden. Ook hopen Ruscha en ik dat de groep mensen fysiek bijeenbrengt om hun passie te delen. We hebben zoveel moois te bieden op Nederlandstalig gebied. Ik zou zeggen: mensen, word lid van deze groep!

De Science Fiction & Fantasy Boekenclub is te vinden op Facebook. Heb je een vraag of wil je meedenken en -doen, neem dan gerust even contact op met John.