Door Terrence Lauerhohn

In fantasy, sciencefiction en bovennatuurlijke horror wordt de werkelijkheid vaak zo veel (figuurlijk) geweld aangedaan dat de verhalen in deze genres onmogelijk nog realistisch genoemd kunnen worden. Maar er zijn en worden ook heel veel verhalen geschreven waarin wel een spel met de realiteit wordt gespeeld, maar te weinig om ze tot extreem verbeeldende literatuur zoals fantasy te kunnen rekenen. Omdat er in deze verhalen ook net iets te speels met de realiteit wordt omgegaan, horen ze evenmin tot het magische realisme. Moeten we die verhalen wel in hetzelfde rijtje plaatsen als fantasy, bovennatuurlijke horror en sciencefiction, of toch maar bij het magisch realisme? Of moeten we die verhalen wellicht tot de speculatieve fictie rekenen? Met die term wordt echter normaliter sciencefiction bedoeld, en sciencefiction gaat eveneens heel vaak over de grens van “speels speculeren”.

Waar ligt de grens tussen fantasy en werkelijkheidsfictie eigenlijk? Mogen schrijvers in “werkelijkheidsgetrouwe” literatuur best speculeren over onderwerpen waarover we nog niet alles weten, of moet je blind gehoorzamen aan de kennis die de wetenschap wel of niet heeft opgedaan?

Sinds begin 2019 heb ik een voorliefde ontwikkeld voor het schrijven van verhalen die bijna te vreemd zijn om realistisch te kunnen zijn, onder meer omdat ik in deze verhalen tegen de werkelijkheid kan blijven schuren en mezelf tegelijk helemaal kan laten gaan met fantasievolle speculaties over onderwerpen die mogelijkerwijs wel mogelijk zouden kunnen zijn, maar waarvoor eenvoudigweg nog geen wetenschappelijke bewijzen zijn gevonden. Voorbeelden hiervan zijn: paranormale verschijnselen, het bestaan van buitenaards leven en de oorzaak of aard van psychische stoornissen zoals bijvoorbeeld een dissociatieve identiteitsstoornis (is een tweede persoonlijkheid een echt individu of slechts een pseudo-individu?). Zelfs de psychiatrie kan nog steeds meestal niet meer doen dan veronderstellen, als het om de werking van de menselijke geest gaat, dus geloofwaardig gissen in psychologische thrillers komt een beetje op hetzelfde neer. En hele volksstammen geloven onvoorwaardelijk dat ze na hun dood naar een hemel (of een hel) gaan… dat er dus een leven na de dood bestaat.

Misschien is er inderdaad, om de woorden van Shakespeare te gebruiken, meer tussen hemel en aarde en moeten we de echtheid van materie die we niet meteen kunnen begrijpen of kunnen verklaren niet zo snel verwerpen als we nu doen, en moeten we – ook wat betreft literatuur – minder in hokjes leren denken.

Deze blog verscheen eerder op Thrillzone. Uitgelichte foto: eigen foto van Terrence Lauerhohn.