Door Mariëlle Douma

In boekwinkels, bibliotheken en zeker op BookTok en Bookstagram kun je de term al een aantal jaren niet meer wegdenken: youngadult, of afgekort YA. Je vindt onder deze term titels zoals Hof van doorns en rozen, Schim en Schaduw, Gallant, Twin Crowns en Uit bloed en as. Maar wat maakt dit soort boeken precies youngadult? Wat is YA nu eigenlijk echt? En hoe zien we dit genre terug binnen de fantasy en sciencefiction?

Over het algemeen kun je young adult definiëren als boeken die geschikt zijn voor lezers tussen de 15 en de 25 jaar. De hoofdpersonen van de boeken zijn vaak zelf ook uit deze leeftijdscategorie. In veel (maar niet in alle) youngadultboeken staan thema’s centraal zoals coming-of-age, jezelf leren kennen en je eerste grote liefde – zaken waarmee de lezers uit de genoemde leeftijdscategorie veelal zelf mee te maken krijgen. De nadruk ligt vaak (maar niet uitsluitend) op dingen voor de eerste keer doen, waardoor een lezer uit dezelfde leeftijdscategorie zich makkelijk met de hoofdpersoon kan identificeren. Je zou youngadult kunnen bestempelen als overgangsliteratuur tussen kinderboeken en boeken voor volwassenen, of simpeler gezegd: een boek over jongvolwassenen, voor jongvolwassenen.

Youngadultboeken, foto: © Mariëlle Douma

Binnen youngadult kun je meerdere genres onderscheiden, net zoals bij literatuur voor volwassenen: een boek kan een thriller zijn, contemporary, chicklit, maar kan ook zeker onder de fantastische genres vallen. Deze laatste categorie lijkt de laatste jaren veel terrein te winnen binnen de wereld van YA: boeken zoals De Hongerspelen van Suzanne Collins, De wrede prins van Holly Black en Vrees me van Tahereh Mafi zijn echt niet meer weg te denken uit de boekenwereld. De gemene deler blijft ook hier dat de boeken geschreven zijn voor een doelgroep van 15-25 jaar en dat deze personages te maken krijgen met problemen die jongeren van die leeftijdscategorie ook herkennen, ook al speelt een verhaal zich bijvoorbeeld af in een compleet verzonnen wereld.

Er zijn echter ook voldoende boeken uit het fantastisch genre voor volwassenen waarin een hoofdpersoon van adolescente leeftijd centraal staat, zoals Moordenaarsleerling van Robin Hobb. Ook in The Way of Kings van Brandon Sanderson volgen we een adolescente hoofdpersoon. Wat deze boeken van youngadultboeken onderscheidt, is een stukje doorsijpelend cynisme waarmee de hoofdpersoon naar de wereld krijgt, een stukje cynisme dat een YA-boek wellicht nog niet kan bevatten omdat dit nog niet goed aansluit bij de leefwereld van de lezer.

Het is opvallend dat het YA-genre ook veel volwassen lezers trekt. Waarschijnlijk komt dit doordat de boeken over het algemeen erg toegankelijk zijn: ze zijn over het algemeen vlot geschreven, hebben een goed verteltempo en gaan over onderwerpen waar ook mensen van een oudere leeftijd zich heel erg in kunnen herkennen. Een eenvoudige vragenlijst via Instagram bevestigde dit. “De verhalen voelen diverser qua onderwerpen,” schrijft één van de respondenten. “De meeste boeken hebben een vlotte schrijfstijl en herkenbare onderwerpen.” Ook het snelle leestempo en de representatie van allerlei minderheden die weinig aan bod komen in volwassenenliteratuur zijn redenen die volwassen lezers geven als verklaring voor hun interesse in youngadultboeken.

Voor uitgeverijen levert dit echter een interessant vraagstuk op: hoe zet je dan een YA-titel in de markt? Kies je ervoor om aan te sluiten bij de oorspronkelijk beoogde doelgroep, of zet je met de nieuwe titel in op een breder publiek? Op dit moment zie je veel dat een titel die eigenlijk voor volwassenen is bestempeld, bij wijze van marketingtruc als youngadult in de markt wordt gezet. Andersom zie je ook een categorie boeken die nu in Nederland wordt uitgegeven door een fonds voor volwassenen, terwijl het boek toch echt leest als een youngadult.

Voorbeelden hiervan zijn bijvoorbeeld Het koninkrijk der bruggen van Danielle L. Jensen en De genezer van Zalindov van Lynette Noni, die beiden door uitgever de Boekerij als titels voor volwassenen in de markt zijn gezet. Toch voldoen deze boeken op veel punten aan de kenmerken van YA-boeken en vallen ze in hun oorspronkelijke taal ook onder deze categorie. Misschien geeft dit aan dat de scheidslijn in Nederlands van wat is YA en wat is volwassen fantasy wellicht een hele dunne lijn is.

Boekentips
Hieronder vind je een aantal boeken uit het fantastisch genre die niet alleen voor lezers tussen de 15-25 jaar interessant zijn, maar ook zeker oudere lezers aanspreken:

• Sterrenvlucht – Brandon Sanderson
• Caraval – Stephanie Garber
• De genezer van Zalindov – Lynette Noni
• De glazen troon – Sarah J. Maas
• Het koninkrijk der bruggen – Danielle L. Jensen
• Carve the mark – Veronica Roth
• Ontworteld – Naomi Novik
• De gave van Katsa – Kristin Cashore
• De kleuren van magie – V.E. Schwab
• Ready player one – Ernest Cline

Bronnen
Hebban
Lees Bol.com
The Guardian
Schrijven Online