Door Zadok Samson
De openingsbeelden van Melancholia vormen al een prachtige minifilm op zich. Onder begeleiding van de bombastische muziek van Wagner laat Lars von Trier (The Idiots, Breaking the waves) zien hoe, in slow-motion, de ster Melancholia en de aarde verstrikt raken in een dodendans. Op aarde proberen de zusjes Justine (Kirsten Dunst – Spiderman, Interview with the Vampire) en Claire (Charlotte Gainsbourg – Antichrist, Nymphomaniac) zo goed mogelijk met deze kosmische ramp om te gaan. Vanuit de ruimte gezien wordt de aarde opgeslokt door de verzengende vlammen van planeet Melancholia. Al het leven is in één keer verwoest, gereduceerd tot miniscule asdeeltjes, die opgaan in het ijskoude vacuüm van het heelal. Nu het publiek weet dat er een ramp staat te gebeuren, gaat von Trier terug naar het beginpunt van de film. Justine stapt in het huwelijksbootje met Michael (Alexander Skarsgard – True Blood, Battleship, Zoolander), Claire en haar man John (Kiefer Sutherland – 24, Lost Boys, Dark City) hebben op hun landhuis het huwelijksfeest georganiseerd.
Het is een uitbundig feest met luxe hapjes en drankjes, toch is Justine er niet helemaal bij. Zij worstelt met een bedrukt gemoed en kan met moeite een glimlach op haar gezicht krijgen. Op het einde van het feest blaast zij zelfs haar huwelijk af. Dagen later keert zij terug naar het landhuis, welhaast verdronken in somberheid. Haar neerslachtigheid wordt erger als een mysterieuze planeet het zonnestel binnendringt. Deze blauwe reus wordt Melancholia genoemd en zal volgens wetenschappers langs de aarde scheren. Claire ontdekt dat er ook de kans op fatale botsing bestaat. John stelt haar gerust, dit zal heus niet gebeuren. Het publiek weet intussen beter.
Melancholia is nog het best te beschrijven als de intelligente variant op het eind-van-de-wereld genre. In plaats van het publiek te overweldigen met zoveel mogelijk visuele poespas (al ziet de eindscène er werkelijk verbluffend uit) concentreert von Trier zich liever op zijn personages. Hoe zij reageren op het naderende onheil? Justine is lethargisch, haalt haar schouders op over de naderende planeet, Claire poogt nog om te ontsnappen met haar zoontje. Maar ja, waar wil je naartoe, uren voor een kosmische ramp? Door juist aandacht voor het menselijk leed op te roepen, wordt de spanning scherper. Dit zijn geen bordkartonnen helden, maar personages van vlees en bloed die op het eind zullen sterven. Zonder het actie-gedreven plot van de doorsnee rampenfilm kruipt dit werk onder de huid.
De inspiratie van deze artistieke apocalyps ligt in von Triers eigen ervaringen met depressie en dat is goed te merken in de toon van de film. Melancholia is doordrenkt van lamlendigheid en apathie. Ook als zonnetje schijnt kan Justine zich er met moeite toe bewegen iets te doen. Alleen al in bad gaan is een onmogelijke opgave. Als zij haar lievelingseten voorgeschoteld krijgt smaakt het naar as. Haar enige toevlucht is het bed. Claire doet haar best om haar zusje te helpen, John kijkt slechts hoofdschuddend toe.
Mocht je al worstelen met depressieve gevoelens, dan gaat deze film je niet helpen je beter te voelen, zeker niet in deze crisisperiode. Anders gezien zou het je ook kunnen inspireren om juist door te gaan met leven. Het is bovenal een menselijke film, die zich rond een onafwendbare ramp afspeelt.
Fantasize Service: koop de film bij Bol.com
Wil je meer artikelen uit deze Special lezen? Klik hier voor het overzicht.
© 2020-2021 Fantasize & Zadok Samson