Special Tweestrijd: Filmbespreking – Casshern

Door Zadok Samson

Als het gaat om het thema Tweestrijd, is Casshern een zeer toepasselijke film. Bij verschijning in 2004 bleef hij niet lang in de bioscoop en kreeg hij een nieuw cultleven op dvd. Deze Japanse actiethriller is gebaseerd op de gelijknamige animé-serie en geregisseerd door Kazuaki Kiriya. Casshern speelt zich af in de verre toekomst, als een slepende oorlog tussen het Oosten en Europa eindelijk is afgelopen. In de ruïnes van een uitgeputte wereld staat wetenschapper Kotaro Azuma (Akira Terao) op, die Neo Cells ontwikkelt. In theorie kan via Neo Cells dood menselijk weefsel opnieuw tot leven worden gebracht. Deze Neo Cells kunnen worden gevonden in bepaalde “etnische doelgroepen”, Azuma weet een manier om die cellen vervolgens zelf kunstmatig verder te kweken. Slechts één iemand is bereid om hem financieel te steunen: Kaoru Naito (Mitsuhiro Oikawa), de eigenaar van Nikko Hairal Inc.. Nazuma weet alleen niet dat achter die steun een dubbele agenda schuilt.

Azuma bouwt een chemisch bad waarin lichaamsdelen met Neo Cells ronddobberen en verder kunnen “groeien”. Als op kwade dag de bliksem inslaat, voegen de lichaamsdelen zich samen tot “nieuwe mensen”. Zij hebben er geen idee van waar zij zijn en willen vluchten. Naito ziet dat echter niet zitten en schakelt het leger in om de onschuldige “nieuwe mensen” neer te schieten. Slechts een handvol weet te overleven. Helemaal verward van de schietpartij trekken zij de besneeuwde bergen in, waar zij onderdak vinden in een verlaten kasteel. Zij noemen zichzelf de “Neo-sapiens” en rouwen om de soortgenoten die de schietpartij niet overleefden. Wat hebben zij verkeerd gedaan? Waarom werden zij beschoten? Eén van hen, Burai (Toshiaki Karasawa), pertinent gehuld in een rode cape, is zo woedend over de aanval, dat hij ernaar hunkert zijn recht te halen. Kort na de vlucht van de Neo-sapiens krijgt Azuma de boodschap dat zijn zoon Tetsuya Azuma (Yusuke Iseya) als soldaat in de oorlog is gesneuveld. Het lichaam wordt teruggebracht naar huis en Azuma besluit om, tegen beter weten in, Tetsuya in het chemische bad te dompelen en hem zo weer tot leven te wekken. Nu is hij dus ook een Neo-sapiens. Toch hoort hij niet bij deze groep, die een groot wraakplan beraamt tegen de maatschappij. Sterker nog, hij wordt gebruikt als wapen tégen deze nieuwe soort mensen.

Casshern kan nog het best beschreven worden als een moderne kijk op Frankenstein. Ook daar probeerde een wetenschapper, met verstrekkende gevolgen, grip te krijgen op leven en dood. Azuma weet heel goed dat als hij Tetsuya tot leven wekt via de Neo Cells, het maar de vraag is of hij echt zijn zoon terugkrijgt. Is het dan nog Tetsuya, of slechts een zwakke kopie? Dezelfde vraag kan gesteld worden over de Neo-sapiens. Als later bovendien blijkt wat Tetsuya’s verhouding is met Burai, wordt hun strijd op moraal gebied nog ingewikkelder. Een waanzinnige twist op het eind zet de experimenten van Azuma in een heel ander licht en laat zien dat de rol van de overheid zeer dubieus is.

In de loop van de film wordt duidelijk dat er niet echt goed of kwaad bestaat. Elk personage heeft sterke motivaties om te handelen zoals hij of zij handelt. Echt een kant kiezen is bijna onmogelijk, omdat de verhoudingen de hele tijd verschuiven. Casshern zit vol met personages die verscheurd worden tussen twee kwaden, of keuzes maken met rampzalige gevolgen. Dat is precies waar de tweestrijd zich afspeelt. De Neo-sapiens zijn razend op hun eigen makers en besluiten daarom net zo hard terug te vechten. De creatie keert zich tegen zijn uitvinder, waarbij de creatie net zo goed bloed aan zijn handen krijgt. Tetsuya ís een Neo-sapiens, maar wordt als wapen tegen hen gebruikt. Is de één slechter dan de ander? Is de strijd echt gestreden als één van de twee wint of verliest? Azuma heeft met eigen ogen gezien hoe wordt gereageerd op de Neo-sapiens. Toch wil hij zijn zoon terug en neemt daarom een gruwelijk risico.

Kiriya werkt het verhaal uit met adembenemende beelden. Omdat Casshern helemaal digitaal gefilmd is, zijn de mogelijkheden met kleur en effecten eindeloos en ontstaat er een bij vlagen hallucinante trip. De dystopische wereld van Casshern kan nog het best worden omschreven als een psychedelische variant op 1984 van George Orwell, waarin de overheid eveneens flinke controle op de bevolking uitoefende. De grote leiders zitten er warmpjes bij, hebben mooie woningen en tuinen die in bloei staan, en maken zich vooral druk om het verborgen houden van een bloederig geheim. De bevolking woont in donkere straten, tussen de puinhopen van de oorlog en leidt onder de bedroevend slechte luchtkwaliteit. Om het depressieve gevoel verder te benadrukken, klinkt regelmatig het Requiem van Mozart op de achtergrond.

Het is een fascinerende film. Maar met ruim twee uur en een traag verteltempo is Casshern ook een erg lange zit. Ik kan het me ergens best wel voorstellen dat niet iedereen hier het zitvlees voor heeft. Maar als je openstaat voor een mooi, complex verhaal en personages vol dualisme, dan is dit absoluut aan te raden.