Door Zadok Samson

Een vampier, weerwolf en mummie in één film. Dat was wat Van Helsing in 2004 beloofde. Stephen Sommers, die met The Mummy al liet zien meester te zijn in opgeblazen spektakelfilms waarin klassieke monsters de hoofdrol spelen, schreef het script en stond achter de camera. Hugh Jackman had zijn naam in 2000 gevestigd als Wolverine en mocht nu in de huid van monsterdoder Van Helsing kruipen. Kate Beckinsale kon het jaar daarvoor bewonderd worden in de vampierenactiefilm Underworld en stond nu naast Jackman. Een prima koppel, als je het mij vraagt.

Van Helsing heeft als missie het opsporen van allerhande wezens. Hij doodt ze of neemt ze mee naar zijn hoofdkwartier. Wie hij precies is, weet Van Helsing niet meer. Alleen dat hij op een nacht, zwaargewond aanklopte bij een kerk. In ruil voor zijn diensten als jager werd zijn geheugen gewist, zodat hij kon ontsnappen aan de beelden die hem dagelijks achtervolgden.

Tegenover hem staat Dracula (Richard Roxburgh met een spierwit geschminkt gezicht) die met zijn drie bruiden (ieder met diep decolleté) een vampierenfamilie wil oprichten. Maar ja, hoe kan een ondode levende kinderen krijgen? Het antwoord ligt volgens hem bij de befaamde wetenschapper Viktor Frankenstein. Het is aan Van Helsing om de snode plannen van de ondode graaf te stoppen.

De plot van Van Helsing klinkt nog als simpel en goed te volgen, dat is buiten Sommers’ drang tot complicaties gerekend. Zo is er nog Anna Valerious (Bekcinsale), die samen met haar broer Velkan (Will Kemp) als enige Dracula kan doden. Waarom Van Helsing dan achter hem aan moet, geen idee. Er is ook nog iets met een familievloek en een verzwegen en bijzondere band tussen Van Helsing en Dracula. Sommers heeft, kort samengevat, veel dialogen nodig om zijn verhaal te verduidelijken. En dan nog blijft het een rommelplotje.

Mijn fascinatie voor Van Helsing gaat ook niet om het verhaal. Het gaat natuurlijk om de bekende gruwelwezens die eeuwen geleden voor het eerst werden bedacht. Zo schreef Bram Stoker het verhaal van Dracula en kwam Mary Shelley met het tragische monster van Frankenstein. Dat is waar Van Helsing mijn zwakke plek vindt. Ik voel mij net het jongetje van acht dat via Paul van Loon de wereld van de horror ontdekt. Natuurlijk zie ik nu ook de overdaad aan speciale effecten; dat jongetje van acht schreeuwt nog altijd van plezier bij het zien van de monsterkoppen.

Daarnaast is er ook de overgestileerde filmstijl die ik erg kan waarderen. Met de eerste scènes, gefilmd in zwart-wit, zet Sommers de toon. Frankenstein is er zojuist in geslaagd zijn monster, samengesteld uit verschillen lijken, het leven te schenken en met veel theater komt het monster overeind. Dan verschijnt Dracula, wiens schaduw als een uitgerekte wangestalte over de muur groeit en glijdt. De camera is in een “Dutch angle” gepositioneerd, om zo de groteske stijl te benadrukken. Sommers zou zich net zo goed gebaseerd kunnen hebben op een comic.

Als achtjarige zou ik Van Helsing vijf van de vijf sterren geven, de kritische filmkijker in mij is minder scheutig. Sommers’ ode aan de horror gaat flink kopje-onder door de effecten. Je kan beargumenteren dat die benadering perfect past bij een actiefilm die zich situeert in een horrorwereld, maar de vele stunts, achtervolgingen en reddingsacties zijn ook een uitputtingsslag. Zeker als onduidelijk wordt wat er precies gaande is. Desondanks kom ik, met drie van de vijf sterren, alsnog uit op een ruime voldoende. Jackman is lekker op dreef, Sommers weet op het einde met een aangename verrassing te komen, Roxburgh is heerlijk over de top als Dracula en ook Beckinsale doet het prima.

Overigens zette Van Helsing met zijn verhaal wel een concept neer dat jaren later resulteerde in films als The Avengers. Het bracht namelijk karakters uit verschillende verhaaluniversums bij elkaar en dwong ze om samen te werken. Of het gevecht aan te gaan. Vanuit die invalshoek zou je Van Helsing nog een vooruitziende blik kunnen toedichten.

Deze filmbespreking verscheen eerder op Filmbekeken.com.