Door Isabelle Plomteux
Op zaterdag 2 december 2023 werd in Rijen de uitslag van de alweer vijfde editie van de snel groeiende Waterloper-verhalenwedstrijd* bekendgemaakt. Heleen van den Hooven veroverde dit jaar niet alleen samen met Marielja de Geus de derde plaats, met haar soloverhaal Schaduwwerker werd ze ook tweede.
Dag Heleen, daar ben je weer. Gefeliciteerd met je tweede plaats! Voor de mensen die het interview nog niet gelezen zouden hebben dat ik vorige week met Marielja en jou hield over jullie verhaal Tess’ zeewier (derde plaats): kun je jezelf kort nog even voorstellen?
Zoals eerder verteld, legde ik een bijzonder weg af om bij het schrijverschap uit te komen. Via muziek, tekeningen, landschapsvormgeving en viltkunst werd ik schrijver. Ik woon overigens in Vlissingen, helemaal in dat verre Zeeland, vlak bij België, met man en zoon. Mijn twee dochters studeren in Amsterdam en Leiden. Naast schrijven heb ik altijd wel een textielprojectje om handen. Vooral haken is erg fijn als het met schrijven even stagneert. Verder wandelen ik graag door de duinen en langs de zee.
Sinds wanneer schrijf je?
Sinds ik leerde schrijven heb ik altijd wel kleine verhaaltjes geschreven en mijn hersenspinsels aan dagboeken toevertrouwd. Tussen 2010 en 2014 maakte ik als viltkunstenares een serie landschappen in de vorm van vilteilanden. Daar ging ik met naald en draad in op reis en toen ontstonden er zoveel flarden van verhalen, dat ik ze ben gaan opschrijven. Een heel organisch proces dat steeds serieuzer werd met een verhaal dat steeds meer lijn kreeg, maar ook groter en groter werd. In 2020 schreef ik voor het eerst een kort verhaal voor de Harlands Award: Boomwisselaar. Dat het eindigde op de 25e plek van de 200, een enorme opsteker. Het gaf me de moed om verder te schrijven. Ik zocht contact met medeschrijvers en ik vond een schrijfgroep waarmee ik vorig jaar de verhalenbundel Werelden ontwaken uitgaf.
Je deed al eerder mee aan de Waterloperschrijfwedstrijd, denk ik?
Dat klopt. Na de Harland Awards deed ik in 2021 voor het eerst mee met de Waterloper met twee verhalen. Ik schreef Zeejuweel rond het thema Grimoire (plek 15 geloof ik). Dit verhaal schreef ik later uit en werd als Zeesteen opgenomen in de bundel Werelden ontwaken. Het andere verhaal was Maannachtboek rond het thema nachtdier (plek 30 dacht ik). Voor dat laatste verhaal won ik de Stormvloedkeringsprijs. Het was in coronatijd en ik kreeg een heel lief filmpje van Debby Willems, dat me werkelijk emotioneerde omdat ik voor het eerst hoorde dat iemand van mijn verhaal genoten had. Het is nog te zien op mijn website. Ik was zo trots op mijn Oorkonde met linten en waterloperstempel dat ik het meteen boven mijn schrijfbureau hing.
In 2022 schreef ik Steenwisselaar rond het thema vereeuwigd in steen. Daar haalde ik de 6e plek mee. Weer een verbetering, een certificaat waard en wederom de stormvloedkeringsprijs.
In 2023 heb ik mezelf weer verbeterd 3x in de top 10. Langzamerhand begin ik te geloven dat ik schrijven kan. Al blijf ik mezelf graag vernieuwen en ontwikkelen en blijft het plezier in schrijven voor mij het allerbelangrijkst.
Wat deed je oorspronkelijk besluiten om mee te doen?
Ik deed vooral mee om te kunnen oefenen met schrijven. Te weten hoe ik me verhield tot andere schrijvers en om te leren van het jurycommentaar. De Zwerfsteenkronieken heb ik zo groot gemaakt dat een paar korte verhalen tussendoor met een afbakening van aantal woorden erg fijn is. Het voelt goed om iets af te ronden en ik vind het ook verfrissend en uitdagend om rond een thema te schrijven.
Terug naar de editie van dit jaar. Zonder al te veel te verklappen, waarover gaat Schaduwwerker? Onder welk ‘fantastisch’ genre valt het?
Schaduwwerker is een urban fantasy. Het speelt in het huidige Tokyo, maar grijpt ook terug op oude Japanse tradities. De hoofdpersoon Umi Mizu stamt uit een oud familiegeslacht van detectives in magische zaken. Ze heeft een sterke verbinding met water en probeert een magische mysterie op te lossen. Natuurlijk loopt het allemaal niet op rolletjes. Er vallen steeds meer onnodige slachtoffers en Umi begint verschrikkelijk aan zichzelf te twijfelen. Wat moet ze doen om dit tot een goed einde te brengen. Het is ook een verhaal over vallen en opstaan, ambitie versus faalangst, trouw blijven aan jezelf en de moed vinden om door te gaan.
Is het verhaal ergens te lezen?
Davey Cobben van Fantasywereld heeft me aangeboden het verhaal op hun site te plaatsen. Ik vind het super om alvast een stukje te delen, maar nog niet alles omdat ik ook dit verhaal nog verder uit wil werken tot een novelle/roman. Waarschijnlijk wordt er daarom een ander verhaal van mij geplaatst.
Bij welk(e) thema (‘s) van de voorbije editie sluit het aan? Op welke manier?
Ik schreef dit verhaal rond het thema “de grote jacht”. Umi’s jacht is het oplossen van het mysterie. Wie heeft het gemunt op onschuldige slachtoffers in Tokyo en waarom?
Waarom heb je hiervoor gekozen?
Ik koos voor een Japanse setting omdat ik een speciale belangstelling voor Japan heb. Ik deed meer dan 10 jaar aan aikido, een Japanse niet-vechtsport, en kwam ook via mijn liefde voor textiel in aanraking met een stukje van de Japanse cultuur. Mijn middelste dochter is dit jaar in Leiden aan de studie Japankunde begonnen en ik zou graag een keer een reis maken naar Japan. Voor mij heeft schrijven ook altijd te maken met het ontdekken van nieuwe werelden. Door te schrijven heb ik ook het gevoel dat ik reis. Voor dit verhaal heb ik heel wat You-Tube-filmpjes bekeken van reizigers in Japan. Ik heb boeken gelezen. Er was zelfs een jurylid dat dacht dat ik vast een paar jaar in Japan gewoond had. Dat vond ik gaaf om te lezen.
Zeker bij een fantasyverhaal, magisch-realisme, vind ik het belangrijk dat er menselijke thema’s in verpakt zijn. Mijn liefde voor de natuur vindt vaak een plek. Hoe respectloos we met de aarde omgaan. Maar ook menselijke gevoelens als twijfel aan jezelf. Vragen als wie bepaalt of wie laat je bepalen wanneer het goed is.
Vind je het makkelijker of net moeilijker om een verhaal binnen een thema te schrijven? Waarom?
Ik vind het meestal een hele leuke uitdaging. Mijn brein is een enorm vat vol ideeën. Een thema biedt wel houvast en het brengt me op andere onderwerpen dan die ik uit mezelf zou verzinnen. In die zin vergroot het mijn belevingswereld.
Voel je je het meest thuis in kort(ere) teksten? Of schrijf je ook langer werk? Waarover gaat dat? In welk genre situeert het zich?
Zoals eerder gezegd schrijf ik aan de epische fantasy Zwerfsteenkronieken dat meerder trilogieën zal beslaan. Het duurde lang voordat ik vond dat mijn schrijfniveau goed genoeg was. Ik moest een hele ontwikkeling doormaken. Meerdere keren liep ik weer helemaal vanaf het begin tot het einde de Zwerfsteenkronieken door. Steeds had ik aan het einde dat weer zoveel stappen in mijn ontwikkeling gemaakt, dat ik weer van voren af aan kon beginnen. Alsof ik in een soort oneindige lus terecht was gekomen. Toch amuseer ik me nog steeds prima in de wereld die ik gecreëerd heb. Met zeven eilanden en een Middenzee is het zo groot dat ik er nieuwe dingen in blijf ontdekken. Ik leer de personages steeds weer beter kennen. Het is ook een spel met mezelf. Ik ben nieuwsgierig naar mijn uiterste grenzen. Wat kan ik aan? Inmiddels denk ik dat ik het er wel op kan wagen. Ik zal me als schrijver blijven ontwikkelen, maar het is echt tijd dat lezers op avontuur kunnen gaan in de wereld van Zwerfsteenkronieken en als er iemand het voortouw kan nemen is het Marea van de Golvenjager, het hoofdpersonage van de eerste trilogie Zuiverzee.
In Ring van eilanden rond de Middenzee bewaakten van oudsher twee toverboeken de balans tussen het land en de zee; het Grimoire van de Oneindige Zee en het Grimoire van het Eeuwige land. De boeken lagen op een altaar te midden van een magische steencirkel.
De stenen zijn zwerfstenen geworden en samen met het Grimoire van het Eeuwige Land spoorloos verdwenen. Het landvolk en het zeevolk drijven steeds verder uit elkaar. Het landvolk houdt al het land voor zichzelf en het zeevolk moet op zee maar zien te overleven. Ze enteren schepen en voeren aanvallen uit op land. Pas als de stenen in hun cirkel terugkeren en het toverboek terug gevonden wordt, zal het evenwicht zich herstellen.
Volgens de laatste woorden die de wind meevoerde wordt er een steenluisteraar geboren die de stenen op kan sporen. Zeeheks Cadugeri denkt er het hare van. Allemaal goed en wel. De zeesteen behoort toe aan het zeevolk. Dat is de enige kans op een gelijkwaardig bestaan. Ze moet op zoek naar een kind van de zee dat voor haar de zeesteen kan ontvreemden. Er zijn meer kapers op de kust want de meeste machthebbers willen meer macht en een magische steencirkel biedt dat.
Ik werk nu aan de afronding van de eerste trilogie Zuiverzee die zal bestaan uit Deining, Draaikolk en Doodtij. Het verhaal Zeesteen speelt daar als legende een rol in. Dit verhaal staat in de verhalenbundel Werelden ontwaken, die ik vorig jaar samen met mijn schrijfgroep uitgaf.
In Zuiverzee volgen we de jonge kapitein Marea, een zeevrouw in hart en nieren. De admiraal gaf haar een opdracht. Die weigerde ze uit te voeren en nu staat ze op het punt te falen.
Deze drie delen wil ik eerst helemaal afschrijven voordat ik het uitgeef. Afgelopen jaar ben ik samen met kunstenaar Citty van Aart en model Roxanna Tevreden op zoek gegaan naar beelden van Marea. In de studio van Jeffrey Muller hebben we een fotoshoot gedaan. Een mooi avontuur met een prachtig resultaat.
Ik won dit jaar in Zeeland ook een schrijfprijs bij de Baaijerd. Dit is een stichting die de letteren in Zeeland in de breedste zin van het woord stimuleert. Deze prijs hield in dat ik 15 minuten podiumtijd kreeg op Oersoep, dat ik een artikel in hun tijdschrift mocht plaatsen en dat ik begeleiding kreeg van een schrijfmeester bij een meester/gezeltraject. Vanaf januari krijg ik daarom de kans om 3 maanden met schrijfster Anna van Praag (uitgeverij Lemniscaat) te werken. Daar zal ik ongetwijfeld ook weer veel van opsteken en ik hoop ook te leren hoe het met een uitgeverij werkt.
Tussendoor ben ik zeker van plan meerdere “standalones” te schrijven. De meeste van mijn korte verhalen zijn nog steeds te groot en vragen om uitwerking. Ik houd ook erg van nieuwe dingen uitproberen en daar lenen die schrijfwedstrijden zich goed voor. Afbakening en deadlines zijn ook erg fijn. In de korte verhalen is mijn favoriete genre steeds vaker het magisch-realisme.
Wat bevalt je aan het fantastische genre?
Het ontdekken van andere werelden, nieuwe werelden creëren, de grens opzoeken tussen fantasy en realiteit.
Heb je een voorkeur voor bepaalde auteurs of (sub)genres?
Het gekke is dat ik op dit moment zelf niet veel fantasy lees. Als kind genoot ik erg van de boeken van Astrid Lindgren en later Thea Beckman. De reeks Aardkinderen van JM Auel heb ik geloof ik wel drie keer gelezen. Fantasy las ik van Wim Gijsen, natuurlijk klassiekers als In de ban van de ring en Duin. Op dit moment lees ik wel boeken met andere realiteiten. Afgelopen jaar las ik veel van Haruki Murakami. Dat is ook magisch-realisme. Mijn favorieten van de afgelopen tijd: Wolkenstad van Anthony Doer; Toen wij vogels waren van Ayanna LLoyd Banwo; Huid op huid van Claire North; De boekbinder van Bridget Collins. Maar ook bijvoorbeeld Daar waar de rivierkreeften zingen van Delia Owens. Mooie sferen en landschappen of verhalen over reizen vind ik prettig om te lezen.
Ik vind het fijn als schrijvers de tijd nemen en soms ook het geduld van de lezer op de proef stellen. Haruki Murakami doet dat heel goed, vind ik. Hij rekt en rekt, maar schrijft dan af en toe summiere zinnetjes waardoor ik toch geboeid blijf. Het onverwachte in een verhaal vind ik ook knap. Dat je als lezer iets niet aan ziet komen. Het is als schrijver wel steeds lastiger om niet analytisch te lezen. Ik wil altijd wat leren.
Je maakt ook tekeningen en textiel. Kun je daar wat meer over vertellen?
Als kind tekende ik graag. Mijn vader draaide vaak klassieke muziek en dan hoorde ik daarin landschappen die ik tekende. De reiziger die nieuwsgierig is naar andere werelden is wel de kern van alles wat ik onderneem. Ik probeer trouw aan mezelf te zijn door die nieuwsgierigheid te volgen. Zo ben ik van landschapsvormgever uiteindelijk textielkunstenares geworden. Zo’n tien jaar had ik Ateljee aan Zee viltvormgeving en ecoprinting. Ik maakte grote kunstwerken en drukte bladeren en wieren af op textiel. Verder gaf ik veel workshops op scholen. Ik probeer de focus nu te leggen op schrijven en samenwerking te zoeken met kunstenaars en illustratoren. Voor de Zwerfsteenkronieken heb ik zelf wel de diverse land- en zeekaarten getekend.
Op je website las ik ‘Met naald en draad reisde ik door mijn viltlandschappen. Flarden van verhalen borrelden op. Ik begon te schrijven en hield niet meer op.’ Je schrijven is dus voortgekomen uit je textielkunst? Was dat ergens verwacht, of eerder een verrassing?
Die reis ging met naald en draad was wel de aanleiding. Het was ook de tijd dat ik het vilten voor mijn gevoel doorgrond had. Daar kwam ik niet verder. Mijn ontwikkeling stagneerde. Ik kreeg tegenslagen te verwerken en was zoekende. Mijn gedrevenheid was weg, maar ik wist nog niet waar het heen ging. Mijn omvorming naar schrijfster had veel tijd nodig. Ik moest als mens opkrabbelen en vertrouwen terugwinnen in mijn eigen kunnen. Opnieuw mijn kracht voelen. Waar de energie zat. Dat ik van mezelf mocht schrijven. Dat ik het serieus nam. Een evenwicht vinden met andere taken en de vraag: waar kan ik een inkomen uit genereren, beantwoorden. Als kunstenaar/ schrijver heb ik veel ruimte en vrijheid nodig. Uiteindelijk nam ik afscheid van mijn viltatelier. We verbouwden het tot een studio voor de verhuur: StudioZilt. Dat loopt uitstekend en inmiddels is er een tweede studio in de maak. We wonen in het midden tussen Vlissingen, Middelburg, strand en zee. Hier is het gewoon gratis parkeren voor de deur en alles is op fietsafstand. Inmiddels heb ik al zo’n 160 gasten mogen ontvangen. Ik ben altijd wel weer benieuwd wie er voor de deur staat.
Toekomstige (schrijf)plannen? Wat wil je graag bereiken?
Mijn grootste wens voor 2024 en de verdere toekomst is toch wel dat mijn boeken en verhalen fysiek worden. Dat ze hun weg naar lezers vinden. Dat ik zowel projecten in eigen beheer ga uitgeven en een uitgever vind die boeken van me wil uitgeven. Dat mijn boeken in boekenwinkels te koop zijn en ik op toer ga langs boekwinkels. Dat ik nog vele samenwerkingen aanga met andere schrijvers, schrijfgroepen, kunstenaars. Dat ik op podia blijf voorlezen en vertellen. Dat ik mijn hart volg en mensen kan enthousiasmeren. Dat schrijven mijn werk wordt en dat ik het kan combineren met reizen. Als mijn kinderen echt goed op eigen benen staan, wil ik graag nog eens een paar jaar in verschillende buitenlanden wonen. Van IJsland tot Japan en van Spanje tot Noorwegen. Ervaren hoe het is om daar te leven en dat verwerken in verhalen.
Tot slot: waar kunnen geïnteresseerde lezers je vinden?
www.heleenvandenhooven.nl. Facebook ook onder Heleen van den Hooven. Let op de twee O’s anders kom je bij een andere schrijfster uit. Instagram: https://www.instagram.com/hoovenheleenvanden/
Nogmaals gefeliciteerd met je tweede plaats en hartelijk dank voor het interview.
* Waterloper is een themaverhalenwedstrijd in de genres fantasy, horror en sciencefiction voor maximaal 10.000 woorden. De wedstrijd wordt georganiseerd door Roselynd Randolph en ging voor het eerst door in 2019. Voor meer informatie kun je terecht op https://www.waterloper.nl/
© 2020 – 2024 Fantasize & Isabelle Plomteux