Door Antoni Dol

Waarom AI?
Als schrijver heb ik de instelling om digitale tools maximaal te gebruiken. Met ervaring in grafisch ontwerp en IT en minder in de Nederlandse taal kan ik alle digitale steun gebruiken die ik kan vinden. Vandale.nl, onzetaal.nl, synoniemen.net en mijnwoordenboek.nl voor vervoegingen zijn een klikje op mijn favorietenbalk verwijderd van mijn manuscript. Ik schreef hiermee een Nederlands boek over Scrivener in Scrivener. Totdat ik in het Engels ging schrijven.
In het Engels zijn Google Translate, dictionary.com en thesaurus.com, theconjugator.com en hyphenation24.com de tools die ik dagelijks gebruik. Ik probeerde ook de vertaaltool DeepL uit en vond het niet geweldig, omdat die nog steeds letterlijk vertaalt. ChatGPT paste in vertalingen de context van de tekst veel beter toe dan DeepL.
Ik bracht mijn roman Autonoom uit in de Engelse vertaling als Autonomous, vertaald door ChatGPT. Een Engelse proeflezer heeft al mijn handmatige formuleringen achteraf weer verbeterd.
Daarna schreef ik mijn eerste boek met behulp van AI. Het Engels van de AI was veel beter dan mijn eigen Engels en bijna foutloos. AI-plaatjesgenerator Discord bleek goed bruikbare afbeeldingen op te leveren voor inspiratie voor een buitenaardse cultuur en wezens. De tekst genereren ging razendsnel, maar het redigeren nam veel tijd in beslag. Het boek wordt nu onder andere door mijn Engelstalig proeflezer gelezen en geredigeerd.
Nu schrijf ik een trilogie in het Engels met Sudowrite.

Logo Sudowrite

Sudowrite
Sudowrite is een online tool die verschillende Large Language Models (LLM’s) voor een schrijver beschikbaar maakt. Het is een gebruikersinterface met een AI-assistent, speciaal ontwikkeld voor schrijvers. Je kunt aangeven welke LLM je wilt gebruiken en je krijgt allerlei handige functies om tekst te genereren, te verbeteren of uit te breiden. Sudowrite is niet de enige tool, maar gaat al relatief lang mee en heeft een grote en actieve gebruikersgroep. Novelcrafter doet ongeveer hetzelfde en verb.ai helpt je ook om fictie te schrijven. Sudowrite heeft een fijnere interface en betere gebruikersondersteuning.
Sudowrite maakt gebruik van een creditsysteem, omdat sommige LLM’s meer rekentijd kosten dan andere. Voor nog geen dertig dollar krijg je een miljoen credits. Het verbruik daarvan is vrij ondoorzichtig, maar met een miljoen credits kan je wel even vooruit. Ik heb in ieder geval bij mijn eerste boek iets meer dan de helft ervan verbruikt. Bij een nieuwe maand zet Sudowrite het aantal credits weer op een miljoen. Je kunt altijd je account pauzeren.

Tools in Sudowrite
Sudowrite beschikt over diverse functionaliteiten, zoals describe, rewrite, expand, en write. Ik zal hieronder kort de functies beschrijven, zodat je zelf kunt beslissen of het iets voor je is of niet.

Tools in Sudowrite

Describe
Selecteer een stuk proza en vraag om het verder te beschrijven. Je krijgt dan een aantal regels met een uitgebreidere beschrijving van de tekst die je hebt geselecteerd en je kunt aangeven welke zintuigen daarbij gebruikt moeten worden. Zicht en gehoor zijn gebruikelijk, maar geur, smaak en gevoel kan je ook aanzetten, evenals het gebruik van metaforen in de beschrijving.

Rewrite
Sudowrite kan tekst herschrijven op verschillende manieren: opnieuw formuleren, korter of beschrijvender bijvoorbeeld. Ook “show, not tell” is een optie om je tekst te herschrijven of kies voor meer interne conflicten of intenser, maar je kunt ook zelf een prompt opgeven in de AI om tekst te herschrijven.

Expand
Je kunt vragen om de geselecteerde tekst verder uit te breiden. Je krijgt dan een vervolg op de geselecteerde tekst zoals de AI denkt dat die ingevuld moet worden. Dit kan verrassend creatief zijn, maar ook totaal de verkeerde kant opgaan. Zo kan Sudowrite bijvoorbeeld een heel nieuw personage introduceren of een plotwending voorstellen die je niet in gedachten had. Later meer over het op de rails houden van je verhaal.
Het resultaat van deze gereedschappen wordt in de vorm van kaartjes met suggesties in een rechter kolom op het scherm weergegeven. Je kunt die kaarten in zijn geheel in je verhaal invoegen of een selectie kopiëren en in je tekst plakken. Ook kun je ook van verschillende kaartjes nieuwe alinea’s samenstellen. Let daarbij wel goed op herhalingen.

Write
Write is de functie waarmee je de AI zijn gang laat gaan. Ook hier kun je diverse instellingen maken om de AI te sturen: automatisch schrijven, begeleid schrijven of schrijven met verandering van toon. In de schijfinstellingen kun je kiezen voor een van de verschillende LLM’s, zoals Chat GPT 4 Turbo of Claude 2 Opus. Daarnaast kun je het aantal kaartjes instellen en de lengte van de tekst daarop. Er zijn opties om de kwaliteit, snelheid en accuraatheid van de gegenereerde tekst in te stellen. Een paar relevante hints helpen de AI om zinvolle tekst te genereren. De slider waarmee je de creativiteit kunt instellen heeft invloed op de mate waarin de AI met je verhaal aan de haal gaat.

De ware kracht van Sudowrite: Story Bible
Deze tools leveren je al snel foutloze teksten op, maar de kracht van Sudowrite ligt elders. Een boek genereren met een druk op één knop is niet mogelijk. Ik denk ook niet dat je dat moet willen. Je wilt je eigen verhaal schrijven en de Story Bible is de functie waarmee je dit doet. Sudowrite ondersteunt je in het proces van het schrijven met een aantal mogelijkheden:

Braindump
De Braindump-functie biedt een kader, waarin je je eerste gedachten over een verhaal kwijt kunt. Sudowrite houdt er rekening mee in latere fases, zoals je synopsis en je beats.

Genre
In het Genre-kader kan je je genre en subgenre aangeven, maar ook thema’s, tropen en toon opgeven aan Sudowrite.

Style
Door een voorbeeld van eerder geschreven tekst in het Style-kader te plakken en de knop “Match my style” te drukken, genereert Sudowrite een beschrijving van de stijl waarin het verhaal zal worden gegenereerd.

Synopsis
Het Synopsis-kader moet de samenvatting van je verhaal bevatten. Als je die zelf maakt, plak je die erin. Sudowrite kan ook een synopsis genereren op basis van de informatie in de kaders Braindump en Genre.

Characters
Sudowrite kan ook personages genereren in het Characters-kader. Sudowrite gebruikt de synopsis voor het suggereren van personages, maar ik houd liever zelf in de hand welke personages in mijn boek voorkomen. Naast hoofdpersonages kan je bijfiguren opgeven. Behalve de standaard eigenschappen zoals personality, background, physical description en dialog style, is het mogelijk om zelf nieuwe eigenschappen toe te voegen voor een specifieke of voor alle personages. Deze informatie beïnvloedt de manier waarop de personages worden beschreven, hoe hun dialogen klinken, welke keuzes ze maken en hoe ze op andere personages reageren. Je kunt deze kaders op elk moment bijwerken.

Worldbuilding
Een Worldbuilding-kader met onderdelen als setting, lore, organization, key events, magic system, clue, item, technology, government, economy, culture en religion. Heb je zelf nog onderdelen voor je wereldbouw, dan kun je die hier aanmaken en invullen met beschrijvingen en eigenschappen.

Outline
Het Outline-kader is belangrijk voor het verloop van de plot in je verhaal. Sudowrite kan een outline genereren op basis van genre, synopsis en characters, maar door zelf een outline op te geven in de vorm: “Act 1: titel, Chapter 1: tekst”. Hiermee kun je het verhaal beter sturen en op de rails houden. Je kunt de outline altijd aanpassen aan wat je nodig vindt voor het verhaal.

Beats and Prose
Als je al dit huiswerk hebt gedaan, kan Sudowrite echt voor je aan de slag. De volgende stap is het genereren van beats. Dit zijn stap-voor-stapinstructies over hoe een hoofdstuk of scène moet verlopen. Vanaf hier laat ik Sudowrite de tekst genereren, maar de beats ga ik rigoureus herschrijven als ze niet de richting op gaan die ik met het verhaal op wil. Bovendien genereert Sudowrite tekst in “Strides” van twee beats, dus deel ik elke beat in twee delen op, zodat elke beat in één stride gegenereerd wordt. Met een stuk of tien beats is Sudowrite in staat om in een paar minuten een scène of hoofdstuk te generen. Je kunt je beats ook opstellen op een manier waarop je door de AI verrast kan worden. Openstaan voor de suggesties van de AI en accepteren wat de AI je voorgeschotelt, is onderdeel van schrijven met Sudowrite en vind ik persoonlijk erg verrassend en creatief.

Redigeren
Lees de gegenereerde stukken tekst goed door en gooi alles weg wat niet goed is. Hier komt jouw taak als redacteur van de door je AI-assistent geschreven tekst om de hoek kijken. De tekst wordt gegenereerd in paars, maar zodra je gaat redigeren, wordt de kleur aangepast. Je kunt woorden vervangen, zinnen inkorten en tekst toevoegen om je verhaal optimaal te laten verlopen. Bovendien zijn alle eerder genoemde gereedschappen om tekst uit te breiden ook hier beschikbaar. Op deze manier maak je je verhaal zo goed mogelijk.
Om op het juiste spoor te blijven, kan het zijn dat je teksten opnieuw moet genereren, helemaal moet weggooien of rigoureus moet herschrijven. Jij bepaalt hoe jouw verhaal verteld moet worden, niet de AI.

Herschrijven
Als de tekst is gegenereerd, plak ik die in Scrivener om het daar rustig na te lezen en te zorgen dat het verhaal goed loopt. Het is een goed idee om je boek in één keer door te lezen om te bepalen of er nog scènes ontbreken. Eventueel kun je altijd terug naar Sudowrite om nieuwe tekst te genereren of tekst uit te breiden. Omdat Sudowrite een online tool is, sla ik mijn tekst op voor het geval dat Sudowrite een keer tijdelijk offline is. Dit komt vrijwel nooit voor, maar het overkwam me toch onlangs, dus “better safe than sorry”.
Scrivener bevat trouwens weer andere tools, die bij het herschrijven en afronden van je eerste versie beter werken dan de functionaliteiten in Sudowrite. Zo kun je de door de AI te vaak gebruikte termen, zoals “a testament to”, “a tapestry of” en “a symphony of”, makkelijker vervangen in Scrivener.

Copyright
In de discussie-artikelen over AI en de kunsten kwam naar voren dat het in Amerika vooralsnog onmogelijk is om copyright te krijgen op een boek geschreven met Sudowrite, ondanks dat ik zelf de kaders en de richting van het plot bepaald heb in mijn outline en beats. In Nederland ontstaat auteursrecht vanzelf als er een (menselijke) maker is en er een zekere mate van creativiteit aan te pas komt. Op mijn Engelstalige boeken rust in Nederland dus copyright omdat ik zelf de personages en de synopsis van mijn verhaal bepaal. Bovendien redigeer ik de tekst uitgebreid om te zorgen dat het de richting opgaat die ik zelf wil.
Ik ben me ervan bewust dat je ook de AI alle ruimte kunt geven om suggesties te doen en zo de richting en de personages van het boek volledig aan de AI over te laten. Ik vraag me af of dat een sterk verhaal oplevert. En hoe het dan zit met copyrights, weet ik ook niet precies.

Publiceren
Bij het publiceren van een boek dat op basis van een AI is ontstaan, moet je er rekening mee houden dat bijvoorbeeld Amazon’s Kindle Direct Publishing-platform (KDP) je verplicht dat je aangeeft of het boek met AI geschreven is en of de afbeeldingen op de omslag met AI gegenereerd zijn. Op dit moment heeft dat geen gevolgen voor de verkoop van het boek, maar het kan zijn dat er in de toekomst een indicatie komt voor lezers over de wijze waarop het boek geschreven is en dat het wél gevolgen heeft.

Conclusie
Sudowrite is voor mij een krachtig stuk gereedschap om snel en foutloos Engelse fictie te schrijven. Ik houd hierbij de controle door goed mijn huiswerk te doen en de AI binnen de kaders van mijn genre, synopsis, characters en outline te houden en zo de plot te sturen bij het genereren van beats en chapters. Door deze tools op te pakken kun je een boek in enkele maanden schrijven in plaats van enkele jaren. De kwaliteit van het verhaal ligt volledig in jouw handen. De AI is tenslotte slechts een assistent.