Door Alexander Olbrechts
In het eerste deel van dit artikel bekeek ik de correlatie tussen speculatieve fictie en toegankelijke metal. Omdat er verschillende stromen in dit muziekgenre zijn – de ene al extremer dan de andere – leek het me opportuun om een differentiatie te maken op basis van de verschillende genres. De muziek besproken in het eerste deel zal, dankzij het feit dat er niet (of minimaal) in wordt geschreeuwd, toegankelijker zijn voor de nieuwsgierige lezer. Dit wil echter niet zeggen dat de speculatieve fictie in de extremere genres wordt geschuwd. Tijdens het schrijven en brainstormen voor dit artikel kreeg ik plots het allerbeste voorbeeld door Netflix voorgeschoteld: Eddy die in Stranger Things 4 op het dak van zijn trailer gaat staan en Master of Puppets van Metallica begint te spelen wanneer de monsters hen aanvallen… Wat kun je nog meer zeggen?
Word je als lezer niet afgeschrikt door een stevige grunt, een schelle scream of een ijzingwekkende pig squeal? Welkom bij deel twee van deze column: extreme metal.
Conceptalbums
Ook binnen de extremere genres vinden we de verhalende conceptalbums terug. Hoewel er binnen dit topic ontzettend veel bands met evenveel albums genoemd kunnen worden, moet ik me tot enkele voorbeelden beperken. Een van de laatste bands die echt indruk op me maakte, is de Amerikaanse symfonische blackmetalband Stormkeep (of dungeon synth, zo u wil). Tot mijn grote verbazing zat er in de jewelcase van hun debuutalbum Tales of Othertime een grote landkaart van Elda, de fantasywereld waarin het verhaal van het album zich afspeelt.
(Stormkeep – The Serpent’s Stone)
Een andere symfonische blackmetalband die een eigen dark fantasy-universum heeft gecreëerd is Bal-Sagoth. De bandnaam hebben deze heren geleend van het boek The Gods of Bal-Sagoth van de Amerikaanse schrijver Robert E. Howard, beter gekend als de bedenker van Conan the Barbarian en Solomon Kane.
Bal-Sagoth schreef in elf jaar tijd zes full-lengths, maar dankzij interne strubbelingen werd de band uiteindelijk ‘on hold’ gezet. Een groot deel van de bandleden werkt ondertussen verder onder de naam Kull. Toch heeft Bal-Sagoth tijdens zijn korte actieve periode een grote naam voor zichzelf weten op te bouwen. Byron A. Roberts – de bezieler van de band – verwerkte zijn universum niet alleen in de albums van zijn band, maar ook in echte boeken.
De barbaarse krijger Caylen-Tor verscheen voor het eerst in de teksten van het tweede Bal-Sagoth-album Starfire Burning Upon the Ice-Veiled Throne of Ultima Thule uit 1996. Dit personage werd opgenomen in twee boeken die Roberts schreef. Op de achterflap van het tweede boek in deze reeks The Chronicles of Caylen-Tor Volume II staat: “Volg de legendarische Heer van de Wolven door verlaten woestijnen in een door oorlog verscheurd rijk en langs de schaduwrijke bossen van de noordelijke clans. Met zijn kracht, zijn moed en zijn koude, harde staal neemt hij het op tegen een legioen angstaanjagende vijanden, totdat hij in het surrogaat-hart van de Holle Aarde oog in oog komt te staan met het ultieme kwaad: de Oude Duisternis.”
Tolkien
De auteur die de grootste invloed heeft gehad op de metalscene is zonder enige twijfel J.R.R. Tolkien. Er zijn talloze bands die hun naam in het Tolkien-woordenboek zijn gaan zoeken: Amon Amarth, Burzum, Cirith Gorgor, Cirith Ungol, Gorgoroth, Isengard, Carach Angren, Nazgul, Sauron, Minas Morgul … Om enkele bekende te noemen, maar ook de bandleden zoeken soms hun pseudoniem in Lord of the Rings. Ja, ik kijk naar jou, Shagrath van Dimmu Borgir.
Er zijn ook veel bands uit de niet-extreme genres die Tolkien in hun werk opnemen, zoals Blind Guardian. Maar als we het over Tolkien in extreme metal moeten hebben, zijn er twee bands in die er met kop en schouders uitspringen.
Battlelore
In 2002 debuteerde deze Finse band met …Where the Shadows Lie, een album dat grotendeels in teken stond van Tolkiens werk. De nummers The Grey Wizard, Fangorn en Khazad-dûm (Part 1: Ages of Mithril) spreken voor zich. Ook de volgende albums Sword’s Song (2003) en Third Age of the Sun (2005) werden sterk door de verhalen van Midden-Aarde beïnvloed. Recent bracht Battlelore een nieuwe plaat uit. In de videoclip van het nummer Elvenking duikt de een jonge Bilbo Baggings op die de elfenkoning Thranduil ontmoet.
Summoning
Koploper in de Tolkien-metal is zonder enige twijfel het Oostenrijkse Summoning. Deze band wordt onder de noemer ‘atmosferische blackmetal’ gecategoriseerd en heeft bijzonder veel inspiratie uit het werk van Tolkien geput, waarbij volledige albums aan bepaalde thema’s worden opgehangen. Ook hier zullen de albumtitel voor zich spreken: Minas Morgul, Dol Guldur, Lugburz, …
Summoning durft ook verder te gaan dan de bekende steden en figuren. Op hun laatste plaat With Doom We Come gaat het eerste nummer over Tar-Calion, de vijfentwintigste en laatste koning van Númenor. Zo bezingen ze op deze plaat ook Carcharoth, de grootste weerwolf die in het Eerste Tijdperk heeft geleefd. Voer voor de diehardfans van In de ban van de ring, en meer bepaald De Silmarillion.
Lovecraft
De extreme metalgenres kennen veel minder invloeden van de klassieke speculatieve fictie met dwergen, elfen en draken dan de licht verteerbare genres zoals powermetal. De kosmische horror van H.P. Lovecraft daarentegen kent wel een groot aantal fans in de extreme metal. Zelfs Black Sabbath (niet bepaald extreme metal, maar toch wel dé bekendste metalband) waagde zich aan een nummer geïnspireerd op het werk van Lovecraft, namelijk met het derde nummer van hun titelloze debuutplaat, Behind the Wall of Sleep.
Cthulhu
Een uiteenzetting over Lovecraft is niet compleet zonder Cthulhu aan te halen. Deze Great Old One is ongetwijfeld het populairste fictieve wezen in de metalscene en dit met inbegrip van alle trollen en draken. Het bekendste nummer is zonder enige twijfel The Call of Ktulu van Metallica. Als je Cthulhu (met al zijn verschillende schrijfwijzen) in de database metalarchives.com als zoekwoord gebruikt om de titel van een metalnummer op te zoeken, dan krijg je maar liefst meer dan 400 hits. De belangrijkste bands, naast Metallica, die Cthulhu gebezigd hebben, zijn: Iced Earth, Cradle of Filth, Therion, Nanowar of Steel en Samael. Mijn favorietste nummer over deze godheid wordt gebracht door de Duitsers van The Vision Bleak met de titel Kutulu! als hun aparte benadering van deze bijzonder populaire naam.
De populaire tekst “Iä! Iä! Cthulhu fhtagn!” (die op deze manier niet eens voorkomt in het boek The Call of Cthulhu van Lovecraft, maar veel later pas opduikt in The Shadow Over Innsmouth) is een gekend begrip onder metalheads.
Massacre
Deathmetalbands schuwen de kosmische horror niet en dat Lovecraft een inspiratie voor hen is bewijzen ook The Black Dahlia Murder en Morbid Angel. Een deathmetalband die helemaal gek is van Lovecraft is de Amerikaanse deathmetalband Massacre. Op de laatste plaat Resurgence handelen de teksten bijna allemaal over het werk van Lovecraft. Nummers met titels als: Eldritch Prophecy, Ruins of R’Lyeh, Book of the Dead (Neconomicon Ex Mortis) en Fate of the Elder Gods geven makkelijk weg waar Massacre de mosterd gaan halen is. Voor het nummer The Innsmouth Strain werd er een video geschoten. In het griezelige dorpje Innsmouth, dat bekend werd dankzij het boek The Shadow Over Innsmouth, hebben de inwoners een visachtig uiterlijk. Omdat ze een soort hybride kruising zijn met een type zeemonster, genaamd ‘Deep Ones’.
Horror
Het extreme metalgenre deathmetal wordt gedomineerd door muziek en teksten die grotendeels zijn terug te vinden in het horrorgenre. Zoek de albumhoezen van Cannibal Corpse maar eens op, deze zullen ongetwijfeld tot de verbeelding spreken. Maar horror in de metalscene is veel meer dan dat. Een van de bekendste horrorseries is ongetwijfeld de Hellraiser-reeks. Symfonische blackmetalband Dimmu Borgir liet hun lied Hybrid Stigmata – The Apostasy inspireren op deze films. The Black Dahlia Murder laat zich in het nummer Raped in Hatred by Vines of Thorn inspireren door Evil Dead. Possessed daarentegen opent het debuutalbum Seven Churches (1985) met het nummer The Exorcist, wat uiteraard een ode is aan de gelijknamige film uit 1973.
Julien Truchan, de zanger van de Franse brutal deathmetalband Benighted, werkt op de psychiatrische afdeling van een ziekenhuis. Ver hoeft de Fransman niet te zoeken om inspiratie op te doen voor de teksten van zijn albums. Het verhaal dat Benighted vertelt op het album Necrobreed gaat over een psychopaat die dode dieren aan zijn lichaam naait om vervolgens een ritueel uit te voeren zodat de dieren terug tot leven komen. Door de afstotende reactie van zijn lichaam op de karkassen, gaat de psychopaat denken dat de dieren echt tot leven zijn gekomen… Het nummer Leatherface op deze plaat zou zo een ode kunnen zijn aan The Texas Chain Saw Massacre.
Trollmetal
Ik kan dit artikel niet afsluiten zonder het over trollmetal te hebben. Dit subgenre splitst zich af van black- en folkmetal en draait volledig rond… trollen (hoe kon je het raden?) Doorgaans wordt dit thema naar de kostuums van een of meerdere bandleden doorgetrokken, maar ook naar de albumhoezen en de foto’s en tekeningen in het cd-boekje. Ook België is een trollmetalband rijk met Aktarum die in 2022 hun derde langspeler Trollvengers op de markt bracht.
Een opmerkelijk gezicht in dit genre is Nekrogoblikon, deels omdat de band zijn roots niet in black-, maar deathmetal heeft, maar ook omdat ze steevast een goblin (John Goblikon) in hun videoclips en tijdens hun optredens laten opdraven. John Goblikon is door de jaren heen de mascotte van de band geworden.
Een van de bekendste bands in dit genre is Finntroll. Volgens de bandleden Vreth en Skrymer ontleent Finntroll zijn naam aan een oude Finse legende waarin Zweedse priesters naar Finland reisden en een ontmoeting hadden met een verwilderde man die bijna hun volledige groep doodde. De overlevenden kwamen terug met het verhaal van de Finn-Troll. Het bekendste nummer van Finntroll is ongetwijfeld Trollhammaren, maar omdat de kwaliteit van deze oudere video niet echt optimaal is, zou ik deze blog willen eindigen met de video van Häxbrygd, wat zoveel wil zeggen als ‘heksenbrouwsel’.
Met deze twee blogs heb ik een summiere weergave gegeven van hoe de speculatieve genres tot in de metalscene doorsijpelen. Hopelijk heb ik in dit of in het vorige artikel enkele zielen zo nieuwsgierig gekregen om een band of twee op te zoeken.
Over de auteur:
Ik ben Alexander Olberchts. Mijn passie voor verhalen is steeds een drijfveer in het schrijven geweest. Alles startte met de grote liefde voor verhalen uit het sciencefiction- en fantasygenre. Begeesterd door grote namen, met Robert Jordan (R.I.P.) als belangrijkste, trek ik de verhalende stijl van deze genres die met veel oog voor detail worden geschreven, in mijn werk door. Verhalen, of ze nu verwerkt worden tot films, series, games of boeken, hebben mij altijd gefascineerd. Daarnaast ben ik ook al enkele jaren muziekredacteur bij het digitale muziekmagazine metalfans.be [link]. Kijk ook op Instagram en Facebook.
© 2020 – 2025 Fantasize & Alexander Olbrechts