Door Isabelle Plomteux & Sigrid Lensink-Damen

We zijn aangekomen bij de winnaar van de Waterloper-wedstrijd 2024: Kelly van der Laan. Velen kennen haar van About Books, het online boekenprogramma van Zilverspoor, en van diverse boeken, waaronder de recent uitgekomen Bloed in het water en de Lentagon-serie.

Dag Kelly, van harte gefeliciteerd met je eerste plaats! Voor mensen die je nog niet kennen: kun je jezelf even voorstellen?
Hoi, dank je wel voor de felicitaties. Mijn naam is Kelly van der Laan, ik woon in Nootdorp met mijn man en hond, en ik combineer mijn baan in de ICT met het schrijven van verhalen. Inmiddels zijn er negen (!) boeken van me verschenen (bij uitgeverijen Zilverspoor en Quasis), waaronder een tweetal korte verhalenbundels.

Kelly van der Laan met het certificaat, © eigen foto

Om maar meteen met de deur in huis te vallen: waarover gaat jouw winnende verhaal In het maanlicht?
Het verhaal gaat over wat er gebeurt ná de Laaste Epische Eindstrijd, als de Grote Slechterik verslagen is, en je als held overblijft met al die krachten en al dat verlies/trauma dat je tijdens de laatste slag geleden hebt. Wat moet je dan? Het probeert eigenlijk het “en ze leefden nog lang en gelukkig”-concept op zijn kop te zetten.

Onder welk fantastisch (sub)genre valt het?
Klassieke fantasy, wat voor mij best zeldzaam is.

Bij welk thema van de wedstrijd sluit het aan? Op welke manier?
Bij “Een zonneklare maansverduistering”. De krachten van de slechterik werden gevoed door het rode licht van een maansverduistering, dus iedere keer met volle maan raakt de held in paniek omdat hij denkt dat er een maansverduistering komt, en dat de slechterik terugkomt. Dat is niet zo, de slechterik is dood, maar de angst blijft.

Waarom heb je voor dit thema gekozen?
Eigenlijk heel praktisch: ik kon het inpassen op het idee dat ik had over de getraumatiseerde held. Ik had ook een verhaal geschreven op het thema “Terugkeer naar Vdor S’mah”, dat verhaal is 14e geworden en heet De belofte.

Is In het maanlicht ergens te lezen?
Nog niet! Ik ben zeker van plan hem op te nemen in mijn volgende verhalenbundel, en stuur hem sowieso in naar Edge Zero. Als hij daar door de voorronde heen komt, dan kun je hem volgend jaar daar ook alvast lezen.

Je deed al vaker mee met Waterloper, en ook bij andere ‘fantastische’ schrijfwedstrijden zag ik je naam voorbij komen. Wat vind je zo leuk aan schrijfwedstrijden?
In 2011 deed ik voor het eerst mee aan Fantastels Verhalenwedstrijd, om te kijken “of ik het een beetje kon”. Ik wilde mijn krachten meten, want ik had geen enkel idee, en ik wilde kijken of ik goed genoeg was om mijn manuscript in te sturen naar een uitgever. Ik werd dat jaar meteen 8e en kreeg zulke goede, inhoudelijk nuttige, en aanmoedigende commentaren dat het me gestimuleerd heeft om het schrijven door te zetten. Dus voor een deel is het omdat ik de verhalenwedstrijden wil stimuleren met mijn eigen bijdragen, daagt het me uit om voor een deadline iets creatiefs te produceren en voor het overgebleven deel is de competitie stiekem ook gewoon hartstikke leuk en spannend.

Zijn er ook dingen die je er minder leuk aan vindt (maar gelukkig niet zo erg dat je niet meer mee doet)?
Eigenlijk niet, het is gewoon leuk.

Je schrijft ‘fantastisch’, maar binnen die ruime omschrijving schrijf je naar mijn gevoel heel breed: zowel korte verhalen als series van meerdere boeken, zowel fantasy, sciencefiction, supernatural en horror (voor je korte verhalen) als moderne fantasy voor je langere series. Zie ik dat goed?
Mijn eerste liefde is moderne fantasy. Ik vind de combinatie van magie en technologie erg prikkelend, je kan er zó veel mee. Maar ik limiteer me daar niet toe. Mijn smaak is heel breed, zowel qua consumeren van media, als het creëren van content. Ik vind het leuk om mezelf uit te dagen, en dingen te doen die ik nog niet eerder gedaan heb. Er zijn verhalen geweest waar ik expres supernatural horror wilde schrijven, of iets met heel veel sfeer, om te kijken of ik het kon.
Ik laat me bij het schrijven heel erg leiden door het idee en het verhaal zelf. Wat hebben ze nodig qua vorm, qua lengte, qua personages en perspectief? Op basis daarvan ga ik aan de slag met een verhaal en komt hij zo op papier.

Is die ‘fantastische’ vrijheid belangrijk voor jou als schrijver?
Ik zou het wel jammer vinden als ik me aan één genre zou moeten committeren, inderdaad. Meestal is het bij mij toch echt wel genre-overstijgend, wat ik doe. Me aan een vorm committeren vind ik denk ik nóg moeilijker.

Heb je binnen dit brede palet aan (sub)genres of verhaalvormen bepaalde uitschieters die je als schrijver net iets meer trekken dan andere?
Moderne fantasy is denk ik mijn favoriet, omdat het een tussenvorm is van alles wat ik leuk vind. Maar pin me er niet op vast, vorig jaar had ik een hele sciencefictionfase!

Of zijn er genres die voor jou bij een bepaalde verhaalvorm horen, dat je als je horror schrijft bijvoorbeeld steeds korte verhalen schrijft?
Hm, ik denk het niet. Het is echt verhaal boven vorm, en ook verhaal boven genre. Dus nee!

Je boeken omschrijf je op je website als moderne fantasy. Kun je je series even voorstellen, wat over de korte inhoud vertellen en benoemen waarom ze onder dit genre vallen?
De Lentagon-serie was mijn debuut, die bestaat uit een trilogie met een prequel. Hoewel het moderne fantasy is, leest het meer als een thriller. Het verhaal begint met een roadtrip, verwordt tot een jacht op een mogelijk massavernietigingswapen, en eindigt met een wereldoorlog. De Paraiso-serie is mijn huidige serie, daarvan is boek twee dit jaar net uitgekomen, en het afsluitende deel van de trilogie komt volgend jaar. Ook deze is moderne fantasy, maar als ik hem aan mensen in het kort zou moeten beschrijven, zou ik zeggen: “Die Hard met monsters”. Hier ligt het accent wat meer op de actie; ik heb deel één echt geschreven als een actiefilm. In deel twee en drie gaan we dan in op de gevolgen en de achtergronden.

Je bracht ook al twee verhalenbundels uit, Zwanenzang en Verloren zielen. Hoe beslis je welke verhalen je opneemt in een bundel?
De verhalen die goed gescoord hebben bij wedstrijden krijgen doorgaans een plaatsje, maar in beide bundels staan ook verhalen die ik speciaal voor de bundel geschreven heb. Hiervan zijn ‘Zakcenten’ en ‘Gelijkstroom’ in Zwanenzang goede voorbeelden. Ik had hele specifieke doelen bij het schrijven van deze verhalen, en dat was om de flow van de bundel beter te laten verlopen.

Sommige van die verhalen sluiten aan bij je langere series, las ik? Of spelen zich in dezelfde wereld af?
Klopt, in Verloren zielen staan drie korte verhalen die zich in de Lentagon-wereld afspelen, mijn langere serie. ‘Rode lantaarns’ heb ik destijds ingestuurd naar Fantastels Verhalenwedstrijd (werd daar 8e), en de andere twee verhalen zijn vingeroefeningen in het uitwerken van de wereld, die ik helaas geen plaatsje kon geven in de overkoepelende serie. Maar het zijn op zich goed te lezen korte verhalen.

Weet je van tevoren dat je een verhaal, een novelle of een roman gaat schrijven? Of kan dat al doende nog wijzigen?
Ik ben nog nooit afgeweken van de vorm van een verhaal; ik weet altijd al of het een kort verhaal of een roman wordt. Bij de Lentagon-serie ging dat anders, want toen schreef ik een kort verhaal en dat is uiteindelijk de proloog van boek 1 van de serie geworden, maar naarmate ik meer ervaring krijg met verschillende types verhalen schrijven, heb ik de vorm tegenwoordig meteen goed. Hoe lang de serie precies wordt, daar vergis ik me nog wel eens in – dat is voor mij moeilijk precies te voorspellen. Maar dát het een serie wordt, weet ik wel meteen.

Wat voor schrijver ben je? Weet je voor je begint met schrijven precies wat er gaat gebeuren, of ontdek je dat al doende?
Ik begin zeker met een outline waarin ik weet wat er gaat gebeuren; de sleutelscenes worden vastgelegd, de personages zijn uitgewerkt, etcetera. Tijdens het schrijven, echter, door voortschrijdend inzicht of doordat dingen toch net iets anders werken dan verwacht, schrijf ik soms toch nog wel een hele andere kant op. Soms hebben bepaalde personages juist veel chemie, en dan krijgen ze een relatie. Of soms overleeft een van de personages het opeens, terwijl je op hun dood gerekend had – gewoon omdat de logistiek het toelaat.

Wat vind je leuk aan schrijven en wat ligt je net iets minder?
Ik vind het gevoel van een nieuw verhaal, van het spannende idee, van creatie echt waanzinnig. Iets moois maken wat nog eerder niet bestond? Echt fantastisch. Maar vooral met een langere serie boeken moet je een lange adem hebben, en stug door blijven werken. En als je dan nog deadlines hebt ook, wordt dat soms best stressen. Maar ligt dat me slecht? Mwah. Het zou idealer zijn als ik fulltime kon schrijven, maar helaas

Je schreef ook een boek samen met Brenda Hingstman: de sciencefictionthriller Onrust, die verscheen bij Quasis Uitgevers. Hoe was dat, om samen met een andere auteur een boek te schrijven? Had je eerder al in dit genre geschreven?
Brenda en ik schrijven al zo’n twintig jaar samen verhalen (waarvan het gros sciencefiction is, realiseer ik me net), dus we zijn gewend om samen te werken en samen te schrijven. We plotten en overleggen heel gemakkelijk samen, en volgens mij kostte het ons echt slechts een middagje om de outline van Onrust op papier te krijgen. De daadwerkelijke uitwerking, met het eigen leven dat er tussendoor komt, en verplichtingen, is moeilijker. Als ik in mijn eentje schrijf, zit niemand op mij te wachten. En ik kan gewoon gaan schrijven wanneer en wat ik wil. Als je samen moet werken, ben je van elkaar afhankelijk. Da’s best pittig soms, maar tegelijkertijd denk ik dat we elkaar zo wel samen naar een hoger niveau hebben getild. 1 + 1 = 3 klopt met schrijven echt wel!

Wat voor thema’s komen er aan bod in je boeken en verhalen? Zijn die net zo divers als de verhaalvormen en genres waarin je schrijft?
Hee, grappig dat je het vraagt. De Lentagon-serie had uiteindelijk heel veel te zeggen over de angstcultuur waarin we leven, en dat je elkaar met empathie moet behandelen, naar elkaar luisteren. Want als je iemand behandelt als een crimineel (of terrorist, in het geval van dit verhaal) raad eens wat je dan wordt? En ik was de Paraiso-serie aan het pitchen aan mijn man, en ik realiseerde me, middenin mijn zin, dat dit mijn aanklacht tegen late stage capitalism is.

Waarom liggen deze thema’s je nauw aan het hart?
Liggen die thema’s me na aan het hart? Nou ja, ik heb er duidelijk wel meningen over, haha. Maar ik denk dat als je dieper duikt, dat thema’s als liefde (en hoe ver ga je voor de liefde) en de dood wel aan de kern van al mijn verhalen liggen. Ik denk dat dat heel menselijk is.

Daarnaast werk je ook als redacteur, geloof ik? Wanneer ben je daarmee begonnen?
In 2016 werd ik gevraagd door Cocky van Dijk, de eigenaresse van Zilverspoor, of ik wilde gaan redigeren. Het is geen woordredactie, maar daadwerkelijke meta-redactie die ik doe: dus samen kijken naar motivaties, naar logistiek, naar spanningsopbouw, etcetera.

Wat vind je er leuk aan, aan redigeren en wat net iets minder?
Ik vind het fantastisch om een bijdrage te kunnen leveren en een verhaal dankzij een extra scène naar een hoger niveau te kunnen tillen. Net die scherpere eindconfrontatie, of die resolutie tussen die twee personages, of dat onnodige hoofdstuk eruit laten schrappen. Als je een goeie relatie hebt met je auteur, dan kun je echt dat synergiegevoel krijgen, waarin we dat stapje verder gaan. Maar als die relatie of die synergie er niet is, dan is het soms best hard werken.

Kelly in de Zilverspoor-stand, © eigen foto

Redigeer je alleen voor Uitgeverij Zilverspoor of kunnen auteurs die daar behoefte aan hebben je ook inhuren?
Ik ben op het moment geen zzp’er met een eigen bedrijfje, dus echt inhuurbaar ben ik niet. Maar voor een gaaf project en de juiste persoon sluit ik niets uit.

Samen met andere auteurs van Uitgeverij Zilverspoor presenteer je ook About Books? Kun je daar wat meer over vertellen? Wat is About Books precies en hoe is het ontstaan?
About Books is het online boekenprogramma van Nederland en België. Iedere week kletsen we over boeken en schrijven, hebben we iemand te gast die met het boekenvak te maken heeft en delen we nieuws van de uitgeverij. Op woensdagavond om 19:30 uur streamen we live via alle socials van Zilverspoor en Zilverbron. Meepraten kan via de chats, en is altijd super gezellig! About Books is ontstaan tijdens de corona-pandemie, toen we met de uitgeverij niet naar beurzen konden, of releasefeestjes konden houden. Cocky van Dijk, Kim ten Tusscher en J. Sharpe zijn toen met About Books begonnen, als een manier om contact te houden met de lezers, en om schrijvers in het zonnetje te zetten. Ik was gastpresentator, dus ik viel in als een van hen toevallig niet kon. Na een half jaar of zo ben ik vaste presentator geworden.

Je doet als auteur dus wel meer dan alleen het schrijven van jouw boeken. Hoe makkelijk of moeilijk is het om je schrijfwerk, je redactiewerk en het presenteren van About Books met elkaar te combineren?
De ene keer is dat gemakkelijker dan andere keren. Ik werk nog steeds vier dagen in de week in de ICT en dat is soms heel vermoeiend om te combineren met alle dingen die ik ernaast doe. Dat is vooral pittig om te combineren met op beurzen staan – ik ben na de grotere beurzen echt gesloopt en overprikkeld. En ik merk soms dat de redactietijd overloopt in mijn schrijftijd, waardoor ik als ik veel redactiewerk doe minder aan mijn eigen schrijven toekom. Het schrijven zelf doe ik doorgaans in spurts – soms wekenlang niets, soms wekenlang niets anders. Dus tja – het is schipperen… maar het is het waard.

En daarnaast sta je natuurlijk met Zilverspoor ook nog doorheen het jaar op verschillende festivals en evenementen. Daar gaat denk ik ook flink wat tijd inzitten?
Yep, dat kan heel pittig zijn, vooral een Elfia, wat tot 22 u ’s avonds duurt, of een Castlefest, dat drie dagen is. Je ziet en spreekt zó veel mensen, staat lang op je benen, het is best intens. Het helpt dat het superleuk is, dat maakt het vol te houden.

Tot slot keren we nog even terug naar Waterloper: doe je volgend jaar weer mee? Wat vind je van de aangereikte thema’s? Borrelt er al iets?
Het hangt er een beetje vanaf; ik heb mijn diensten aangeboden als jurylid. Ik heb in het verleden Fantastels ook gejureerd heel kort nadat ik die wedstrijd gewonnen had, en dat vond ik heel erg leuk om te doen. Dus wellicht als jurylid, en anders doe ik gewoon weer mee. Ik heb nog niet heel uitgebreid gekeken naar de thema’s, meestal vind ik ze in het begin altijd superstom en zit ik dramatisch te zuchten van “ooooh hier kan ik NIETS mee!” om dan vervolgens 2 of 3 hartstikke leuke verhalen te schrijven. Uiteindelijk kan je altijd wel iets met in ieder geval een van de thema’s. Het is me nog nooit helemaal niet gelukt. Dus we gaan kijken.

En natuurlijk: waar ben je als auteur online te vinden en waar zijn jouw boeken en verhalenbundels te krijgen?
Mijn boeken en bundels zijn te verkrijgen via alle bekende (online) boekhandels en kanalen, maar het leukste vinden we als je een kijkje komt nemen op de webshop van Zilverspoor – hier kun je alles terugvinden. En ik heb een eigen website.

Hartelijke dank voor het interview en nogmaals gefeliciteerd met je eerste plaats!
Jullie bedankt!